ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΟΓΓΟΛΟΠΟΥΛΟΣ - ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΓΛΥΠΤΟΘΗΚΗ ΨΥΧΙΚΟΥ

 ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΟΓΓΟΛΟΠΟΥΛΟΣ  - 

ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΓΛΥΠΤΟΘΗΚΗ ΨΥΧΙΚΟΥ

"Ο καλλιτέχνης δεν ήρθε στη ζωή αυτή για να πετύχει.

Ήρθε για να καεί, για να μάθει, για να μιλήσει ως ανταποκριτής της φωτιάς. 

Ο καλλιτέχνης είναι ένα φύλλο χαρτί που πέφτει στη φωτιά, καίγεται, αλλά η λευκότητά του ζει αιώνια..."

Γιώργος Ζογγολόπουλος (1903[?]-2004).
Υποστηρίζεται ότι ενώ ήταν γραμμένος στα μητρώα αρρένων ως γεννημένος το 1903, είχε γεννηθεί το 1902, στοιχείο που μάλλον θεωρούσε ότι τον βόλευε κρύβοντας κατιτίς ηλικιακά.

Ακόμα και να μην έχει ακούσει κανείς το όνομα του Γιώργου Ζογγολόπουλου, είναι δύσκολο να μην έχει δει κάποιο από τα μεγάλης κλίμακας έργα του, 

που δεκαετίες τώρα κοσμούν φορτισμένους σημειολογικά τόπους, ιστορικές τοποθεσίες, δημόσιους χώρους, πλατείες, σημαντικά κτίρια, 
όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ζάλογγο, Κρήτη Δελφοί, Βρυξέλλες, Παρίσι, Βερολίνο [...],  
καθώς ο σπουδαίος αυτός καλλιτέχνης έχει σαρώσει τα βραβεία σε αναρίθμητους διαγωνισμούς και 
παρόλο που οι γελοίες διοικήσεις αυτής της χώρας συνηθίζουν να αδικούν κατάφωρα τους διακριθέντες, το άστρο του Ζογγολόπουλου ήταν πολύ φωτεινό για τα μούτρα τους, αφού οι διακρίσεις που κέρδιζε 
με το σπαθί του, κάθε τόσο, δεν άφηναν τελικά 
πολλά περιθώρια, για τις γνωστές αηδίες...

Κενό και Σφαίρα

Ο Γιώργος Ζογγολόπουλος δεν ήταν απλά μεγάλος καλλιτέχνης. Ανεπιτήδευτος, αγωνιστής, ιδεολόγος, αφιλοκερδής, με σπάνια απλότητα , ένας ωραίος άνθρωπος... Έζησε επικεντρωμένος στην Τέχνη, συχνά δύσκολα, χωρίς φανφάρες, ακόμα και τις ώρες της αναγνώρισης... Υπόδειγμα!

Καταγόμενος από αστική οικογένεια νομικών, 
που δεν ενθάρρυνε ποτέ το ταλέντο του στο σχέδιο, ούτε την επαγγελματική του ενασχόληση 
με την Τέχνη, 

από νωρίς επέλεξε τον ιδιαίτερο και δύσβατο 
δρόμο του καλλιτέχνη, μάλιστα καθόλου παθητικά...

Γιώργος Ζογγολόπουλος, 

πορτραίτο από τον Κ. Ηλιάδη, 1923.

Στα τέλη της δεκαετίας του ΄20, φοιτητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας, εκφράζει με μαχητικότητα τη γνώμη του, ως γνήσιος ιδεολόγος, συγκρούστηκε με το κατεστημένο, 
για την ανάγκη εκσυγχρονισμού και αναδιοργάνωσης της διδασκαλίας, καθώς και την ανάγκη αύξησης του προϋπολογισμού της σχολής.

Η πολεμική του στην αρτηριοσκληρωτική λογική της εποχής, καθώς και η συμμετοχή του σε κατάληψη της σχολής, του στοιχίζουν την αποβολή του, 
για ένα έτος (!), ενώ για την επανένταξή του στην ακαδημαϊκή κοινότητα, χρειάστηκε η μεσολάβηση 
του ποιητή Ιωάννη Γρυπάρη!!

Μια επιτυχία της τότε εποχής είναι ότι μαζί με μια ομάδα φοιτητών της εποχής, συνέβαλλαν στο να γίνει καθηγητής της σχολής ο Κων/νος Παρθένης... 

"καπνοδόχοι-φακοί", 1990, γκαλερί Jean Bernier
Από την δεκαετία του ΄70 ο Ζογγολόπουλος χρησιμοποιεί μεγεθυντικούς φακούς μεγάλων διαστάσεων τους οποίους κατασκευάζει και φέρνει από την Γαλλία 
και τους τοποθετεί μπροστά από τις γλυπτικές του συνθέσεις. 
Ο φακός δημιουργεί ένα οπτικό παιχνίδισμα, καθώς ο καλλιτέχνης προσκαλεί 
τον θεατή, να εξετάσει το αντικείμενο που μεγεθύνεται.

Η ικανότητα του Ζογγολόπουλου στο σχέδιο από την νεαρή του ηλικία, τον έφερε σε επαφή με την Αρχιτεκτονική και γνωστούς αρχιτέκτονες, όπως ο Ακαδημαϊκός Αναστάσιος Ορλάνδος, του οποίου υπήρξε βοηθός στην Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας, στη Διεύθυνση Αναστηλώσεως Αρχαίων και Βυζαντινών Μνημείων, όπου και πραγματοποίησε μελέτες για ναούς και τέμπλα.

1ο Δημοτικό Σχολείο Κηφισιάς.
Σχεδιάστηκε και μελετήθηκε από τον Γ. Ζογγολόπουλο το 1931 !! 

Αργότερα (1930-1938) και πάλι στο Υπουργείο Παιδείας, διορισμένος ως διακοσμητής, στο Γραφείο Μελετών Νέων Σχολικών Κτιρίων και Πόλεων, 
με επικεφαλής τον αρχιτέκτονα Νικόλαο Μητσάκη, μελέτησε σχολικά κτίρια, ναούς και μουσεία και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις, υπογράφει σχέδια, 
που ο ίδιος έχει εκπονήσει και τελειοποιήσει, 
αν και τυπικά δεν έχει τα προσόντα...

Το 1933-34 διδάσκει σχέδιο στη Σιβιτανίδειο Σχολή Τεχνών και Επαγγελμάτων.

Την περίοδο εκείνη, εκτός των προαναφερθέντων, συνεργάστηκε στενά με φίλους, παλαιούς και νέους, καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες, εμβληματικές μορφές τότε και τα χρόνια που θα ακολουθούσαν, 
όπως οι Πάτροκλος Καραντινός, Δημήτρης Πικιώνης, Σπύρος Παπαλουκάς, Φώτης Κόντογλου, 
Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας κ.α.

"σε μια προσπάθεια να ξεπεράσουμε αυτό που αντιλαμβανόμασταν ότι ήταν ένας στείρος ακαδημαϊσμός", έλεγε...

"Δελφοί", αφαιρετικό ορειχάλκινο γλυπτό, 1964, 
Η γεωμετρική αυτή σύνθεση βρίσκεται απέναντι από την Εθνική Πινακοθήκη 
από το 1989. Εκείνη την περίοδο ο καλλιτέχνης δημιουργεί μια ενότητα ορειχάλκινων έργων, με καθαρή αρχιτεκτονική δομή, με πλάκες που επεξεργάζονται εφαρμόζοντας την μέθοδο της οξυγονοκόλλησης.











Το 1946 εκλέγεται Αντιπρόεδρος του Καλλιτεχνικού Επαγγελματικού Επιμελητηρίου και Πρόεδρος των Ελλήνων Γλυπτών.

To 1949 με υποτροφία της Γαλλικής κυβέρνησης κάνει σπουδές στο εργαστήριο του Marchel Gimond και για να παρατείνει τη διαμονή του στο Παρίσι συνεργάζεται με το αρχιτεκτονικό γραφείο του Joseph-Rene Binet.

Το 1952-53 με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. πηγαίνει στην Ιταλία (Ρώμη, Μιλάνο, Φλωρεντία, Πιστόια) μαθαίνει τις τεχνικές της χαλκοχυτικής και έρχεται σε επαφή μ το έργο του Marino Marini.

To 1957 γίνεται μέλος της εξεταστικής επιτροπής του διαγωνισμού του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.) για την αποστολή υποτροφιών στο εξωτερικό, θέση που κατείχε ως το 1959.

Ήταν ενεργό μέλος καλλιτεχνικών ομάδων όπως η Ομάδα Τέχνης, ο Σύνδεσμος Ελλήνων Καλλιτεχνών, η Ομάδα Στάθμη, η Ομάδα Τομή, η Ομάδα για την Επικοινωνία και Εκπαίδευση την Τέχνη συμμετέχοντας σε εκθέσεις και συναντήσεις των ομάδων αυτών.
Στην περίοδο της χούντας (1967-1974), δεν παίρνει μέρος σε καμία καλλιτεχνική έκθεση στην Ελλάδα.

Το 1977, ο τότε υπουργός Πολιτισμού Κων/νος Τρυπάνης εγκρίνει την συνταξιοδότησή του για τις "εξαιρετικές του υπηρεσίες".

"Ασπίδα", 1989, Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.







Σαν αρχιτέκτονας θεωρώ πως έχω υποχρέωση να τιμήσω εδώ την ενασχόληση του Γιώργου Ζογγολόπουλου με το σχεδιασμό και τον χώρο 
σε δύσκολα χρόνια, γνωρίζοντας από πρώτο χέρι 
τις αθλιότητες άλλων με "τυπικά προσόντα" 
που ακολούθησαν και κατάφεραν να κάνουν 
ένα σωρό γυφτιές, με σαφώς πιο άνετες συνθήκες...

Ξεχωρίζω κάποιες από τις πολλές βραβεύσεις του καλλιτέχνη, λόγω της ισχυρής τους σχέσης 
με την αρχιτεκτονική και τους αρχιτέκτονες, 
χωρίς να θέλω να υποβιβάσω τις υπόλοιπες 
που δεν γνωρίζω καν, αν τα βιογραφικά 
που είναι γνωστά, τις αναφέρουν όλες...

Το 1952 σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Πάτροκλο Καραντινό κερδίζουν το πρώτο βραβείο σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για μια εκκλησία 1000 ατόμων.
Το 1954, σε επόμενη συνεργασία τους, κερδίζουν το πρώτο βραβείο για το μνημείο Ζαλόγγου.




Ζάλογγο, η σχέση του έργου με το χώρο, την Πίνδο, το Ιόνιο, 
έχει την άμεση παραπομπή σε αυτό που είναι η Ελλάδα και η Ιστορία της. 
Όσοι κατάφεραν να το επισκεφθούν, μιλάνε γι αυτό με σεβασμό και δέος, 
ενώ ο καθένας για τους δικούς του λόγους, όποτε βρεθεί ευκαιρία, το ξαναεπισκέπτεται. Κάποια κυρία με μια έντονη τομή από εγχείρηση καρδιάς, με κόπο καταφέρνει να ξανανέβει, ενώ άλλη, με ωραία φωνή, τραγουδάει δημοτικά, γιατί αυτό της βγαίνει φυσικά...



Το μνημείο του Ζαλόγγου είναι από τα πιο χαρακτηριστικά έργα του Ζογγολόπουλου σε δημόσιο χώρο. Ξεκίνησε το 1954 και τελείωσε 6 χρόνια αργότερα, παρουσιάζοντας πολλές κατασκευαστικές δυσκολίες, καθώς οι περίπου 4.500 ασβεστολιθικοί όγκοι που χρειάστηκαν για την κατασκευή του, μεταφέρθηκαν από απόσταση 160 χιλιομέτρων και λαξεύτηκαν επιτόπου, ενώ η χρηματοδότηση του μνημείου στηρίχτηκε οικονομικά σε δύο πανελλήνιους μαθητικούς εράνους. Έξι αφαιρετικές γυναικείες φιγούρες που σέρνουν τον ομώνυμο χορό, σε 18 μέτρα μήκος και με 15 μέτρα ύψος, είναι ορατές από 25 χιλιόμετρα !! Η δημιουργία του υπερφυσικού αυτού μνημείου ήταν η αφορμή για την κατανόηση σε βάθος ότι το κενό και πλήρες ίσον ένα !!








Η ένταξη του κενού στο πλήρες.
Από την κάτοψη του έργου, φαίνεται η  μουσική κίνηση του χορού, 
ενώ από μακρυά, έχει κανείς την αίσθηση, ότι οι γυναίκες πέφτουν στο κενό !!

Το «Ζάλoγγο» έργο του Γιώργου Ζογγολόπουλου στον κήπο του Προεδρικού Μεγάρου. Ο κήπος καταλαμβάνει έκταση 25 στρεμμάτων και εδώ βρισκόταν ο λαχανόκηπος των Ανακτόρων. Σχεδιάστηκε μαζί με το υπόλοιπο κτίριο το 1897 με φυτά της ελληνικής χλωρίδας.





Το 1958 σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Κ. Μπίτσιο
κέρδισαν το πρώτο βραβείο για την διαμόρφωση της πλατείας Ομονοίας. 
Το γλυπτό ποτέ δεν τοποθετήθηκε...

Το 1959 κέρδισε δεύτερο βραβείο σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για σχολικό συγκρότημα στην Αγία Παρασκευή.




Η πρόταση του Ζογγολόπουλου για την πλατεία Κλαυθμώνος, 
το έργο χωρίς τίτλο, που κέρδισε το πρώτο βραβείο.

Το 1981 συνεργάζεται με τον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Τομπάζη στον διαγωνισμό για την διαμόρφωση της πλατείας Κλαυθμώνος και κερδίζουν το πρώτο βραβείο.

Το 1983-1986 συνεργάζονται για δεύτερη φορά, 
για τη δημιουργία του Μνημείου Εθνικής Αντίστασης Γοργοποτάμου, με μια ηχοκινητική πρόταση, κερδίζουν και πάλι το πρώτο βραβείο.
Απ ότι φαίνεται η πρόταση δεν κρίθηκε τόσο αριστερή όσο τα μούτρα κάποιων "ειδικών" του καλλιτεχνικού επιμελητηρίου για να υλοποιηθεί, παρά την νίκη της...

Το 1990 συνεργάζονται για τρίτη φορά, 
κερδίζοντας και πάλι το πρώτο βραβείο 
για το Μνημείο της Μάχης της Κρήτης.

Καμία από τις 3 αυτές προτάσεις-διακρίσεις δεν υλοποιήθηκε...

Μακέτα του έργου που κέρδισε το πρώτο βραβείο για το Μνημείο Εθνικής Αντίστασης στο Γοργοπόταμο, 1986.

Οι πλάκες από ανοξείδωτο χάλυβα λειτουργούσαν σαν σήμαντρα μοναστηριών.
Το βραβευμένο έργο δεν κατασκευάστηκε ποτέ σε μεγάλη κλίμακα 
ούτε τοποθετήθηκε ποτέ.

Από την σχέση του με την Αρχιτεκτονική ο Ζογγολόπουλος θεωρούσε ότι δεν νοείται μεγάλη γλυπτική, χωρίς να έχει μέσα της αρχιτεκτονική.

Αντιμετώπιζε το γλυπτό σαν αρχιτεκτόνημα, 
αρχικά δουλεύοντας το σε μικρότερη κλίμακα, δίνοντας σημασία στην ένταξή του στο χώρο, 
στο μέτρο, στις αναλογίες, 
αλλά και στην ζωή του στο χρόνο.

Όπως οι περισσότεροι αρχιτέκτονες, συνεργαζόταν με ειδικούς μηχανικούς και τεχνικούς επιστήμονες 
για την κατασκευή, την άρτια επίλυση λεπτομερειών και την λειτουργικότητα των έργων του.












"...Σήμερα η γλυπτική τείνει με τις μεγάλες κατασκευές, με Αρχιτεκτονική. Γιατί δε μπορεί να νοείται μεγάλη γλυπτική χωρίς Αρχιτεκτονική μέσα.
Όταν βλέπεις ένα έργο με έναν ορισμένο ρυθμό,
σε πάει κάπου, ακόμα και ηχητικά αν θέλεις...
ερμηνεύεται ενστικτωδώς μέσα σου.
Όχι, δεν είναι γραμμένα σε γραφή μουσική, όχι.
Τα κίνητρα που σου δίνει το έργο μπορούν να ηχούν σαν μουσική..."




Η ΩΡΑΙΑ ΕΛΕΝΗ

η Ελένη Πασχαλίδου - Ζογγολοπούλου, (1909-1992).


To 1933, o Zoγγολόπουλος γνωρίζει την "αδερφή ψυχή", την Ελένη Πασχαλίδου, κατόπιν και Ζογγολοπούλου, φοιτήτρια τότε του Κων/νου Παρθένη, αδελφή της Αλεξάνδρας Πασχαλίδου - Μωρέτη, που αναφέρεται μάλιστα ως έβδομη κατά σειρά Ελληνίδα Αρχιτέκτων, η οποία είπε γι αυτούς :
"Δεν θέλησαν να έχουν παιδιά γι να μην τα ταλαιπωρήσουν με τη φτώχεια τους και τον μποέμικο τρόπο της ζωή τους, αλλά και για να μπορούν να δουλεύουν απερίσπαστοι στην τέχνη τους"...

Το 1937 πήγαν μαζί στο πρώτο του ταξίδι στο Παρίσι, για να παρακολουθήσουν τη Διεθνή Έκθεση 
-όπου μάλιστα η Ελένη λάμβανε μέρος και διακρίθηκε κερδίζοντας το αργυρό μετάλλιο- 
και την έκθεση έργων του Γκρέκο. 
Εκεί ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του Auguste Rodin, το οποίο στην Αθήνα την εποχή εκείνη, ήταν γνωστό μόνο μέσα από τα βιβλία, 
καθώς και με το έργο του Charles Despiau.
Στη Διεθνή Έκθεση εντυπωσιάστηκε από το λιτό ισπανικό περίπτερο και όπως χαρακτηριστικά 
διηγείται : 




"...στο σύνολό του σε προετοίμαζε για το μεγάλο σοκ, τη Guernica, που έπειτα από σειρά σχεδίων έβγαλε στο φως ο Πικάσο..."

Το ζεύγος Ζογγολόπουλου με την αδελφή της Ελένης, 
Αλεξάνδρα Πασχαλίδου-Μωρέτη, στην Βενετία το 1976.








H Eλένη, Μικρασιάτισσα, από εύπορη αστική οικογένεια της Κωνσταντινούπολης, βαθιά μυημένη στις τέχνες και τα γράμματα από το οικογενειακό της περιβάλλον, πνεύμα εξίσου ανήσυχο 
και ταγμένο στην Τέχνη, όπως ο Ζογγολόπουλος, 
είναι αυτή που θα συμπορευτεί μαζί του σε σπουδές, εκπαιδευτικά ταξίδια, συνέδρια και εκθέσεις, ενώ θα αποτελέσει έμπνευση, στήριγμα και αυστηρό κριτή, στην εξέλιξη της πορείας του έργου του. 
Κάποιες φορές συναντάμε πρώτα σε δικά της έργα, στοιχεία που αργότερα αναδεικνύονται έντονα στα έργα του Ζογγολόπουλου, όπως οι ομπρέλες, σε έργο της, του 1970, με τίτλο "βροχή στη Βενετία"...

Ο Ζογγολόπουλος δεν πίστευε ότι το έργο και η έμπνευση έρχεται με επιφοίτηση...




"...Η έμπνευση είναι μια αφορμή, δεν είναι τίποτα άλλο. Βλέπεις ένα έργο και από αυτό δημιουργείς εσύ ένα άλλο. 
Εμένα γι αυτό μου αρέσει αυτό που κάνω. 
Γιατί δεν νοιώθω μόνος. Υπάρχουν κι άλλοι γι αυτό υπάρχω. Αυτοί είναι η αφορμή μου. 
Δεν πιστεύω σε ότι έρχεται από τον ουρανό, αλλά σε ότι είναι πλάι μου 
και κινείται μαζί με μένα..."

Το ζευγάρι το 1938 





"...Στην εποχή μας η τέχνη είναι γεμάτη αντιφάσεις.
Όσο για την επίδραση, που μερικοί λένε δεν επηρεάζομαι ή ψέματα λένε ή δεν καταλαβαίνουν τα πράγματα. Όλοι επηρεάζονται. Η τέχνη δε βγαίνει μόνη της βγαίνει από κάπου αλλού, 
από κάποιον άλλο,δηλαδή δεν είμαστε μόνοι. 
Δεν υπάρχουμε μόνοι, πως το θες?..."











Το 1938, χρονιά που κατόπιν επίμονης προτροπής και ενθάρρυνσης της Ελένης, ο Ζογγολόπουλος εγκαταλείπει το σίγουρο μισθουλάκι των 5.500 δραχμών στο Υπουργείο Παιδείας για να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στην τέχνη του. 
Η απόφαση αυτή, απόφαση ζωής, εν όψει κατοχής, 
τους έφερε πολλές στερήσεις και κακουχίες. 

Ο Γιώργος, κάποια στιγμή εκείνα τα δύσκολα χρόνια, που επιμελώς απέφευγε να αναφερθεί έκτοτε, αντάλλαξε το σακάκι του για μια κονσέρβα φαγητού, που θα εξασφάλιζε την επιβίωσή τους. 

Είναι επίσης γνωστό, ότι εκείνη την περίοδο, 
ο Ζογγολόπουλος, 
αποδεικνύοντας για μια ακόμα φορά την αξία του,
 σκέφτηκε και πρότεινε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, ένα συσσίτιο για τους καλλιτέχνες...

Από το 1927 άλλωστε, που ήταν και η πρώτη του συμμετοχή σε ομαδική έκθεση, που πραγματοποιήθηκε στο σπίτι του λόγιου Νίκου Βέλμου, χώρο που στέγασε το "Άσυλο Τέχνης", συμμετείχε αφιλοκερδώς, για φιλανθρωπικούς σκοπούς...

Βουδαπέστη
Οι όποιες υλικές απολαβές, γίνονταν υλικά για την επόμενη δουλειά ή επιμορφωτικά ταξίδια...

Λίγο πριν ξεσπάσει ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, αποκτούν το οικόπεδο του Ψυχικού, που θα ζήσουν και θα δουλέψουν όλη τη ζωή τους και σήμερα στεγάζεται το Ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου,
που δημιουργήθηκε το Φεβρουάριο του 2004, από τον ίδιο το Ζογγολόπουλο, λίγο πριν το θάνατό του, 
ως κοινωφελής, μη κερδοσκοπικός οργανισμός, κατέχοντας τα έργα των δύο καλλιτεχνών, 
καθώς και τα δικαιώματα αναπαραγωγής τους.

Ψυχικό, 1987.











Το 1977, η αντιπαροχή των διαμερισμάτων που χτίστηκε στη θέση της παλιάς μονοκατοικίας τους στο Ψυχικό, κάποιοι παλαιοί κάτοικοι την θυμούνται, 
τους δίνει τη δυνατότητα να αποκτήσουν ένα μικρό ατελιέ στο Παρίσι, όπου θα διαμένουν τους μισούς μήνες του έτους, παρακολουθώντας και συμμετέχοντας στα διεθνή εικαστικά δρώμενα.

Η Ελένη και ο Γιώργος μένουν αχώριστοι για σχεδόν 60 χρόνια, ενώ εκείνος σε προχωρημένη ηλικία εκμυστηρεύεται ότι 




" ...η Ελένη υπήρξε ότι πολυτιμότερο είχα στον κόσμο."





O Γιώργος Ζογγολόπουλος στο σπίτι του στο Ψυχικό










Ο Γιώργος Ζογγολόπουλος είναι διεθνώς καταξιωμένος ως γλύπτης, όμως λιγότερο γνωστό είναι το επίσης πλούσιο ζωγραφικό του έργο. Παράλληλα με την γλυπτική, δεν σταματά να ζωγραφίζει, ενώ η εξέλιξη που έχει από την παραστατικότητα στην αφαίρεση, είναι φανερή και στην ζωγραφική του.
Ανάμεσα στα ζωγραφικά του έργα, θα ανακαλύψει κανείς τη ζωγραφική αποτύπωση των θεμάτων που τον απασχολούν και στην γλυπτική του, όπως βασικά γεωμετρικά σχήματα, κύκλοι, τετράγωνα, ευθείες 
αλλά και ομπρέλες, φακοί, αυγά, καμινάδες...

Το ατελιέ του καλλιτέχνη στο Ψυχικό.

ΠΛΑΤΕΙΑ "ΓΙΩΡΓΟΥ ΖΟΓΓΟΛΟΠΟΥΛΟΥ" - ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΓΛΥΠΤΟΘΗΚΗ ΨΥΧΙΚΟΥ

Προπολεμικός δημότης Ψυχικού λοιπόν ο Γιώργος Ζογγολόπουλος... Πολύ πριν πλακώσει η νεοπλουτίλα με την αρχοντογυφτιά που συνήθως την συνοδεύει...
Τιμώντας τον σπουδαίο καλλιτέχνη, ο Δήμος στον οποίο έζησε και δημιούργησε, έδωσε στην κοντινή με την κατοικία - εργαστήριο του πλατεία, το όνομά του και τον Οκτώβριο του 2010 εγκαινιάστηκε εκεί 
η Υπαίθρια Γλυπτοθήκη Ψυχικού, 
μοναδική παρακαλώ στην Ελλάδα!!

Οι υπεύθυνοι του Ιδρύματος επί το έργον!!




Τα 5 έργα που τοποθετήθηκαν στην πλατεία, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου και άλλο ένα από τη Συλλογή Ζαχαρία Πορταλάκη, 
σε συνδυασμό με ένα ακόμα που το 1998 ο Δήμος είχε τοποθετήσει στην Λ. Κηφισίας. 
Τέλος, το 2012 τοποθετήθηκε στην κεντρική υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους που βρίσκονται επίσης στο Ψυχικό, (8 έργα στο σύνολο), 
μπορεί κανείς να παρακολουθήσει σημαντικούς σταθμούς στην εξελικτική πορεία της ζωής και 
του έργου του καλλιτέχνη στο χρόνο... 

Όσο πιο μυημένος στη σύγχρονη τέχνη είναι ο επισκέπτης, τόσο περισσότερο μπορεί να διαπιστώσει το μεγαλείο του Γιώργου Ζογγολόπουλου, 
αφού μέσα από το έργο 8(!!) δεκαετιών, 
παρελαύνει από μπροστά μας μια απίστευτη πληροφορία ρευμάτων και επιρροών όλης της ανατρεπτικής, σε σχέση με το παρελθόν, 
τέχνης του 20ου αιώνα και φυσικά οι μετέπειτα επιρροές της στο μέλλον...

Ο δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού σε συνεργασία με το Ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα, διοργανώνουν ξενάγηση στην Υπαίθρια Γλυπτοθήκη Ψυχικού, όπου βρέθηκα κι εγώ 
στις 5/10/14 και στις 2/11/14. 

Ο μεγάλος καλλιτέχνης πίστευε ακράδαντα πως 
τα έργα δεν πρέπει να βρίσκονται μόνο στα μουσεία, 
αλλά κυρίως στους δημόσιους υπαίθριους χώρους, 
επειδή η τέχνη πρέπει να είναι προσιτή σε όλους.

ΤΑ ΕΡΓΑ 

"Η καλλιέργεια του ματιού είναι πολύ μακρά διαδικασία και δύσκολη. Έτσι είναι όμως. Πρέπει να μπεις σ αυτό τον κόσμο. Είτε δεν σ' ενδιαφέρει κι έτσι δεν μπαίνεις καθόλου, είτε σιγά σιγά ανακαλύπτεις τι γίνεται. Δεν πρόκειται για το αν κάνει κάποιος ρεαλισμό ή αφαίρεση ή ότι κάνει τέλος πάντων. Και δεν έχει σχέση με την ηλικία..."

1. "Ποσειδώνας"

Πρωτοπαρουσιάστηκε στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο το 1957 μαζί με άλλα πέντε έργα και την επόμενη χρονιά, το 1958, κέρδισε το πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό για την πλατεία Ομονοίας, όπου και δεν τοποθετήθηκε ποτέ!!

Οι Αμερικάνοι μάλλον δεν είχαν την ίδια γνώμη, 

αφού το τοποθέτησαν πρόσφατα, 

στην πλατεία George Washington, λίγα μόλις μέτρα από τον Λευκό Οίκο!!

Ενδεικτικά σημείωνε ο ίδιος γι αυτό :

"...το πρώτο γλυπτό που παρουσιάζει σημαντική αφαιρετική τάση με τολμηρή διαμόρφωση φανταστικής φόρμας..."

Οι χαρακτηριστικές ακτίνες δίνουν την ψευδαίσθηση κίνησης, ενώ είναι εμφανής

η γνώση των καλλιτεχνικών ρευμάτων της διεθνούς πρωτοπορίας. 

2. "Αλέξανδρος"

Υπαρκτό πρόσωπο ο Αλέξανδρος, πλανόδιος τσαγκάρης γνωστός στην περιοχή, ασκητική μορφή, κίνησε το ενδιαφέρον του καλλιτέχνη και με λίγες ώρες ποζαρίσματος, ασυνήθιστος από τέτοια, 
έμεινε στην αιωνιότητα...ορειχάλκινος, το 1963, 

μαζί με σημαντικές πληροφορίες για την δουλειά 

και το έργο του Ζογγολόπουλου.

Όσοι γνώριζαν τον Αλέξανδρο, θεωρούν ότι έχει αποδοθεί επιτυχημένα η μορφή του, ενώ παράλληλα στο έργο αυτό είναι προφανής η τάση του καλλιτέχνη, 

να αποδεσμευτεί από την παραστατική γραφή και με αφαίρεση, 

να περάσει σε σύγχρονες κυβιστικές γραφές.

Στις πρώτες δεκαετίες της δουλειάς του, ο Ζογγολόπουλος είναι κυρίως στραμμένος προς την ανθρωποκεντρική αναπαράσταση με σειρά γλυπτών, υπαρκτών και ιστορικών προσώπων όπου συχνά μάλιστα ήταν και πρώτα βραβεία διαγωνισμών.
Είναι γνωστή από τότε, η προτομή του Μιαούλη, καθώς και ιδιωτικές παραγγελίες, που βρίσκονται στο Α' Κοιμητήριο Αθηνών, "πενθούν πνεύμα" όπως έλεγε ο ίδιος ο γλύπτης... 

Κατά την δεκαετία του '50 και ενώ η γλυπτική του παραμένει ανθρωποκεντρική, εισάγει αφαιρετικά στοιχεία, ενώ οι ρεαλιστικές φόρμες και οι όγκοι αποκτούν περισσότερο επίπεδες και παράλληλες συνθέσεις.

Ένα ίδιο γλυπτό υπάρχει στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης 

στο Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στην Άνδρο.

3. "Γλυπτό Δ.Ε.Θ." ή "Cor-Ten", λόγω του υλικού του

Το 1966 ο Ζογγολόπουλος κέρδισε με αυτό το έργο το πρώτο βραβείο για την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, όπου και τοποθετήθηκε η 18 μέτρων ύψους πρωτοποριακή για την εποχή της δημιουργία, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων, καθώς δεν ήταν αποδεκτή για τον τότε ελληνικό δημόσιο χώρο.
Το ίδιο έτος ο τότε βασιλιάς Κωνσταντίνος του απονέμει τιμητική διάκριση για το έργο του.
Ο Ζογγολόπουλος αρνείται ευγενικά να παρευρεθεί στη δεξίωση και να παραλάβει το παράσημο του !!

Το κυβιστικό αυτό γλυπτό, με την κονστρουκτιβιστική διάσταση, είναι από τα πρώτα δείγματα μοντερνισμού στην Ελλάδα, εναρμονίζεται με τον περιβάλλοντα χώρο, έχει προφανή διάθεση παιχνιδιού του φωτός 

με τη σκιά και φέρεται να αναπαριστά αφαιρετικά, 

τη Νίκη της Σαμοθράκης.

Εδώ το έργο έγινε από ανοξείδωτο χάλυβα σε μικρότερη κλίμακα.

4. "Ολυμπιακοί Κύκλοι"

Το 1998 ως μια αναφορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες, δημιουργεί το έργο που απαρτίζεται από έξι κύκλους και τοποθετείται στην Εθνική Γλυπτοθήκη.

Το 2001 φιλοτεχνεί το έργο για τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών "Ελευθέριος Βενιζέλος" σε ύψος 15 μέτρα ενώ το βάρος του ξεπερνά τους 9 τόνους!! 

5. "Στήλη"

Ο Ζογγολόπουλος είχε έντονη διεθνή παρουσία με συμμετοχές και διακρίσεις σε πολλά σημεία του πλανήτη και έχει συνδέσει τη ζωή του με τη Μπιενάλε της Βενετίας. Το 1940 έλαβε μέρος για πρώτη φορά και έχει συνεχή παρουσία ως το 2001 όπου και λαμβάνει μέρος για τελευταία φορά, σε ηλικία 99 ετών, με το υδροκινητικό γλυπτό "πεντάκυκλο" που σήμερα βρίσκεται στην Ομόνοια.

Το 1953 γίνεται μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Πολιτισμού (Societe Europeenne de Culture) που ιδρύθηκε στη Βενετία το 1950 και κατείχε δεσπόζουσα θέση στην Ευρωπαϊκή πολιτιστική σκηνή προωθώντας τον διάλογο και τη συνεργασία μεταξύ των λαών της Ευρώπης. Έτσι γνωρίζει σημαντικούς καλλιτέχνες, συγγραφείς και επιστήμονες που θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην μετέπειτα πορεία του.

Κατά την περίοδο μάλιστα 1960-1988 υπήρξε και μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της εταιρίας και γίνεται τακτικός συνεργάτης του περιοδικού "COMPRENDRE"

Το 1999 παρουσιάζει στη Μπιενάλε της Βενετίας το έργο από ανοξείδωτο χάλυβα και οπτική ίνα και το 2001 τοποθετείται στο πάρκο Ριζάρη.

" Τώρα τελευταία έκανα και την Κολόνα η οποία Κολόνα είναι 21 μέτρα ύψος κι έχει δύο ροπές δύο έννοιες : μια πάνω δεξιά κι η άλλη προς τα κάτω. Στη μέση υπάρχει το φως το διαχωριστικό με μια γραμμή πλαστική μπλε ".

6. "Ειράνα"

Πρόκειται για το τελευταίο γλυπτικό του καλλιτέχνη, που πραγματοποίησε το 2001.

Η ονομασία του αποτελεί τον δωρικό τύπο του ονόματος Ειρήνη. Τοποθετήθηκε στην Υπαίθρια Γλυπτοθήκη Ψυχικού - Πλατεία Γιώργου Ζογγολόπουλου το 2010, και υπάρχει μόνο εκεί.

"...H γλυπτική γίνεται με όγκους πολλούς, γίνεται και με γραμμές. Γλυπτική είναι σήμερα και μια σκιά.

Δεν ορίζεται μόνο στον όγκο στο μασίφ.

Υπάρχει κάποια εξέλιξη και σιγά σιγά φτάνει κάποιος να κάνει πράγματα με γραμμές. 

Δεν εξαρτάται από τον όγκο..."

7. "Ομπρέλες"

Για πρώτη φορά συναντάμε την ομπρέλα στο εικαστικό λεξιλόγιο του Ζογγολόπουλου το 1987. 

Η ομπρέλα, ένα οικείο καθημερινό αντικείμενο προστασίας του ανθρώπου απέναντι στα καιρικά φαινόμενα, γίνεται το εικαστικό θέμα 

που θα απασχολήσει τον καλλιτέχνη, 

αρκετά στα επόμενα χρόνια.

 Το "μανιφέστο της κινητικής τέχνης" έχει παρουσιαστεί από το 1955 στην γκαλερί Denice Rene στο Παρίσι ωστόσο το κίνημα της kinetic art καθυστέρησε αρκετά να έρθει στην Ελλάδα.

Ο Ζογγολόπουλος είναι από τους πρώτους Έλληνες καλλιτέχνες που τολμούν να πειραματιστούν εισάγοντας την κίνηση στα έργα τους 

και δημιουργεί τα πρώτα του κινητικά γλυπτά, 

ήδη από την δεκαετία του '70. 

Χρησιμοποιεί το νερό στα έργα του λέγοντάς το μάλιστα "αίμα των γλυπτών", στην πλειονότητά τους τα δομεί με ανοξείδωτο χάλυβα, ενώ πέραν της κίνησης, περνά και στην αξιοποίηση του φωτός 

και του χρώματος στις νέες δημιουργίες του. 

Αττικό Μετρό, κάτω στις αποβάθρες του σταθμού Συντάγματος, σε κυλινδρικό φωταγωγό.

Το 1993, συμμετέχοντας με ατομική του έκθεση στη Μπιενάλε της Βενετίας, παρουσιάζει το υδροκίνητο γλυπτό "Ομπρέλες". 

Ορόσημο όμως για το έργο θα είναι το 1995, όπου 

η Μπιενάλε της Βενετίας γιορτάζει τα 100 της χρόνια και οι "Ομπρέλες", στατική αυτή τη φορά συστοιχία από αιωρούμενες ομπρέλες, που αέρινα στηρίζονται από διαγώνιους άξονες, επιλέγονται να τοποθετηθούν την είσοδο της Μπιενάλε, πάνω σε πλωτή εξέδρα, 

και γίνονται αντικείμενο θαυμασμού, από πλήθος επισκεπτών, λαμβάνοντας μεγάλη δημοσιότητα.

Το γλυπτό τυγχάνει ευρείας αποδοχής και αναγνωρισιμότητας, ενώ η υδροκίνητη κατασκευή, κερδίζει το πρώτο βραβείο στον Πανευρωπαϊκό Διαγωνισμό, για την τοποθέτηση έργων τέχνης, στο κτίριο του Συμβουλίου Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις Βρυξέλλες, όπου θα τοποθετηθεί στο κεντρικό αίθριο των τιμών, Cour d' Honneur, 

όπου βρίσκεται και σήμερα!!

Θρίαμβος!!

Μια φίλη μου εξομολογήθηκε το εξής προσωπικό 

και με την άδειά της, το μεταφέρω εδώ :

Κάποια στιγμή βρέθηκε με τον άντρα της, επίσης καλλιτέχνη, κάτω από τις "ομπρέλες" του Ζογγολόπουλου στην Θεσσαλονίκη και αυτός, με θαυμασμό 

αλλά και πολύ προφητικά, όπως αποδείχθηκε, είπε κοιτάζοντας ψηλά :

"...είναι σα να φεύγεις..." 

Λίγο καιρό αργότερα "έφυγε", εντελώς ξαφνικά, κι όπως είναι φυσικό το έργο

συνδέθηκε στην θύμησή της, με το ιδιαίτερο αυτό περιστατικό...  

Το 1997, οι "Ομπρέλες" θα τοποθετηθούν στην παραλία της Θεσσαλονίκης, όταν η πόλη θα αποτελέσει την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.

Το γλυπτό θα αγαπηθεί ιδιαίτερα από τον κόσμο, αποτελώντας σημείο αναφοράς για την πόλη, ενώ είναι ένα από τα πλέον πολυφωτογραφημένα έργα στο δημόσιο Ελληνικό χώρο!

Πρόσφατα, 2014, το περιοδικό ΤΙΜΕ, με αφορμή τον ειδικό ροζ φωτισμό του έργου, λόγω του μήνα πρόληψης κατά του καρκίνου του μαστού, 

απένειμε τιμητική διάκριση στις "ομπρέλες" της Θεσσαλονίκης, συμπεριλαμβάνοντας αυτή την εικόνα, μέσα στις καλύτερες της εβδομάδας, παγκοσμίως!!

Το 1998, ο καλλιτέχνης θα δημιουργήσει ένα όμοιο έργο για το Ψυχικό, στο οποίο έζησε και δημιούργησε.

Το έργο θα τοποθετηθεί στην είσοδο του Δήμου επί της Λεωφόρου Κηφισίας.

Ο Γιώργος Ζογγολόπουλος δεν είχε τη χαρά να παρευρεθεί στα εγκαίνια του έργου, καθώς νοσηλευόταν με σοβαρά προβλήματα υγείας...

8. "3 κύκλοι"

Το 2012 τα Γενικά Αρχεία του Κράτους που εδρεύουν στο Ψυχικό σε συνεργασία με το Ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου τοποθετούν στην κεντρική υπηρεσία τους το υδροκίνητο γλυπτό "3 κύκλοι".

ΩΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ

"...Την δουλειά μου, είχα αρχίσει από πολύ νέος με πολύ βάρος, με το μάρμαρο, με το υλικό, με το μέταλλο και σιγά σιγά όσο γερνάω, αντί να βαραίνουν τα πράγματα σε μένα, βαραίνουν στο σώμα μου, 

αλλά στην ψυχή μου και στα έργα μου 

είναι πιο ανάλαφρα..."

Ο Γιώργος Ζογγολόπουλος πέρασε τα 100 χρόνια και δούλευε ακούραστα ως το φυσικό του τέλος, 

με ακμαία μάλιστα σεξουαλικότητα, 

όπως υποστηρίζουν οι κυρίες που τον φρόντιζαν, 

τα τελευταία χρόνια της ζωής του!!

Μας άφησε σπουδαία πολιτιστική κληρονομιά και έδειξε πως ζούνε οι μεγάλοι...

Υποκλινόμεθα...

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ 1

Στις 20/5/2015 το Ίδρυμα Γεωργίου Ζογγολόπουλου, με αφορμή την ολοκλήρωση του έργου 

"Ψηφιοποίηση και Ανάδειξη Πολιτιστικού Αποθέματος του Ιδρύματος Γ. Ζογγολόπουλου"

μας προσκάλεσε σε μια όμορφη εκδήλωση 

στην πλατεία Γιώργου Ζογγολόπουλου στο Ψυχικό,

για να μας πληροφορήσει και ενημερώσει 

για τις καινοτόμες αυτές δράσεις.

Πλήθος κόσμου των Τεχνών και τον Πολιτισμού, σύσσωμη η Δημοτική Αρχή, 

οι άνθρωποι του Ιδρύματος, "επώνυμοι" και μη, 

τίμησαν την σεμνή εκδήλωση.

Την παρουσίαση ακολούθησε cocktail υπό τους ήχους της γυναικείας χορωδίας OPUS FEMINA 

του Δήμου Κορινθίων. 

Γνώρισα ευγενείς ανθρώπους, είδα φίλους και γνωστούς, παρακολούθησα και συμμετείχα 

σε συμπαθείς συζητήσεις...

Θετική η αποτίμηση της βραδιάς.

Εκφράζω την βεβαιότητα πως έπεται ενδιαφέρουσα συνέχεια...

Η τελευταία προσθήκη στην υπαίθρια γλυπτοθήκη Φιλοθέης-Ψυχικού.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ 2 (Ιούνιος 2018)

Καθώς οι δράσεις του ιδρύματος Γ. Ζογγολόπουλου καλπάζουν είναι σχεδόν αδύνατον να τις παρακολουθήσει μια ανάρτηση σαν αυτήν. 

Μία από αυτές είναι η ξενάγηση στους χώρους και το εργαστήριο του Γ. Ζογγολόπουλου που, εδώ και πολύ καιρό, λαμβάνει χώρα την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα μετά την καθιερωμένη πια παρουσίαση των γλυπτών στην ομώνυμη πλατεία. 

Υπήρξα από τους πρώτους που την απόλαυσαν και την συστήνω ανεπιφύλακτα στους αναγνώστες αυτού του κειμένου, οι οποίοι δεν είναι και λίγοι όπως παρατηρώ με ευχάριστη έκπληξη...

Το εργαστήριο του Γ. Ζογγολόπουλου.

Έχοντας την χαρά και την τιμή να πληροφορούμαι πολλές από τις εξελίξεις, λόγω της τακτικής και συνεπούς ηλεκτρονικής ενημέρωσης αλλά και της ισχυρής φιλικής μου σχέσης με τους "Ζογγολοπουλικούς", γνωρίζω πως μεταξύ άλλων το ίδρυμα διοργανώνει αξιόλογα σεμινάρια κυρίως σχετικά με τις Τέχνες και τον Πολιτισμό.

Δυστυχώς τον Φεβρουάριο του 2016, λόγω κάποιας υποχρέωσης, έχασα μια ενδιαφέρουσα για μένα διάλεξη που είχε τίτλο : 

"Η Α.Σ.Κ.Τ. την περίοδο του Γ. Ζογγολόπουλου" 

η οποία μάλιστα ήταν και πολύ επιτυχημένη, 

όπως μου είπαν εκ των υστέρων.

Η περίοδος αυτή υπήρξε καταλυτική για την προσωπικότητα και την καλλιτεχνική εξέλιξη του Γ. Ζογγολόπουλου, κάτι που ήδη έχω αναφέρει εδώ, νομίζω μάλιστα πως υπήρξε και ο καθοριστικός λόγος της εκτίμησης μου στο πρόσωπο του καλλιτέχνη, τον χαρακτήρα και την ποιότητά του.

Ο δεύτερος σημαντικός λόγος που τον ξεχώρισα ήταν η "αρχιτεκτονική" σκέψη που διέπει το έργο του, 

όχι από συνδικαλιστική ιδιοτέλεια φυσικά, όντας αρχιτέκτονας, αλλά από την γενική μου παιδεία που στάθηκε ικανή να αναγνωρίσω αμέσως αυτή του την ιδιότητα, διότι η αισθητική ποιότητα του έργου του είναι αδιαμφισβήτητη, πανθομολογούμενη και πολυβραβευμένη.

Χαρακτηριστικό δείγμα αυτής του της ιδιότητας είναι φυσικά το μνημείο του Ζαλόγγου, το οποίο έχω εκθειάσει παραπάνω καθώς η σπανιότητα της κλίμακας του είναι μεγάλη και η καλλιτεχνική σύγκρισή του με κάτι αντίστοιχο γέρνει υπερβολικά άνισα υπέρ αυτού, καθιστώντας το μοναδικό.

Μια ευχάριστη συγκυρία οδήγησε λοιπόν αυτή την περίοδο στη γνωριμία μου με τον Γιώργο Γυφτόπουλο, πατέρας του οποίου ήταν ο αρχιμάστορας του έργου και φίλος του Γ. Ζογγολόπουλου !!! Μου έδειξε μάλιστα στο κινητό του τηλέφωνο φωτογραφία τους στο Ζάλογγο !!!

Τυχαίο...??

Την ίδια περίοδο είχε ήδη προγραμματιστεί από το ίδρυμα, ένας κύκλος σεμιναρίων που συμπεριλάμβανε 

δύο διαλέξεις σχετικές με το Ζάλογγο. 

Σύμπτωση...??

Φυσικά πήγαμε, φυσικά μας άρεσαν οι διαλέξεις και φυσικά... έγινε το "έλα να δεις" !!!

Η κατοικία του Γ. Ζογγολόπουλου που σήμερα φιλοξενεί 

τους χώρους εργασίας και παρουσιάσεων του ομώνυμου ιδρύματος.

Η πρώτη στις 18/4/2018 με τίτλο : 

"Εμείς και το Ζάλογγο" που παρουσίασε ο Δημήτρης Κοκκώνης, εκπαιδευτικός, με σπουδές κλασσικής φιλολογίας και αρχαιολογίας. 

Ο συμπαθέστατος και αρκούντως κατατοπιστικός εισηγητής, μας μύησε στον θαυμαστό κόσμο του Ζαλόγγου, την ιστορία του, τις εκδοχές της, μύθους και εικασίες περί του "χορού", αλλά κυρίως μου άρεσε το κλείσιμο της παρουσίασης του, 'οπου περίπου είπε πως στα σίγουρα υπήρξαν οι επιδράσεις του σε αποδεδειγμένα άλλα παρόμοια ιστορικά περιστατικά και πως "ακόμα και να μην υπήρξε ως γεγονός, το Ζάλογγο, υπάρχει στην συνείδηση μας" ...

Πήγαμε απροειδοποίητα για να δημιουργήσουμε "αίσθηση". Οι φίλοι του ιδρύματος μας υποδέχθηκαν μετά βαϊων και κλάδων. Τι αγκαλιές, τι φιλιά, τι ανταλλαγές πληροφοριών, στοιχείων και φωτογραφιών !!! Τι να λέμε τώρα... 

Και καλά εγώ ως "σκηνοθέτης" το ψιλοπερίμενα. 

Ο φίλος υιός Γυφτόπουλος όμως... 

Προφανώς περίμενε πως θα αντιμετωπίσει "ιδρυματική" τυπικότητα στα όρια του ψύχους. 

Που να περιμένει ο άνθρωπος τέτοια ενθουσιώδη υποδοχή, ζεστή, φιλική ατμόσφαιρα και βεβαίως το "παρτάκι" που ακολούθησε, αφού αποχώρησε το πραγματικά ευγενές και καλλιεργημένο ακροατήριο μετά την διάλεξη, στον όμορφο κήπο που θα περνούσε τα αντίστοιχα βραδάκια τις ώρες του ο μέγας Ζογγολόπουλος !!! 

Και να τα κρασιά, να οι μεζέδες, να τα μωρά (νταξ, φίλες πες) !!! 

Μαζί μας και ο Δημήτρης Κοκκώνης που είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για το θέμα της παρουσίασης και όχι μόνον.

Άποψη του χώρου παρουσίασης.

Η δεύτερη σχετική διάλεξη ακολούθησε στις 2/5/2018 με τίτλο "Η ιστορία του γλυπτού για το μνημείο του Ζαλόγγου", εισηγητής της οποίας ήταν ο διευθύνων του ιδρύματος Γ. Ζογγολόπουλου, αρχιτέκτονας και φίλος Άγγελος Μωρέτης. 

Άμεσα σχετικό το θέμα με τα ενδιαφέροντα μας και φυσικά συνδεόμενο με προσωπικές ιστορίες, όπως είπαμε. Ο εισηγητής αναφέρθηκε διεξοδικά, με ακριβή και κατατοπιστικά στοιχεία, τόσο στο ιστορικό και την κατασκευή του έργου, όσο και στην πολυετή και επίπονη συντήρηση του.

Μεταξύ του πολυποίκιλου υλικού που μας παρουσίασε είδαμε και φωτογραφία του Ζογγολόπουλου με τον πατέρα Γυφτόπουλο, την ημέρα των εγκαινίων του έργου από το τότε βασιλικό ζεύγος, όπου αντί να συνωστίζονται μαζί με τους προύχοντες για να τους αποθανατίσουν οι φωτογράφοι, λέγανε τα δικά τους από απόσταση... 

Αυτό ονομάζεται σεμνότης κυρίες και κύριοι. 

Περιττό να είπω πως ακολούθησε μια εξίσου όμορφη βραδιά όπως και η προηγούμενη. 

Παρέα όμορφη, ρακί σπαρταριστό, ωραία κουβέντα, 

πήραμε και τα δωράκια μας (δε λέω τι) !!

Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος στα εγκαίνια της υπαίθριας γλυπτοθήκης Γ. Ζογγολόπουλου, με φόντο το έργο του Ζαλόγγου !!!

Και εκεί που θα έλεγε κανείς πως το τυχαίο και η σύμπτωση έχουν ένα τέλος, το πεπρωμένο ξαναχτυπά αδυσώπητο. Να κι ο πρόεδρας της Δημοκρατίας, ως επισφράγισμα των προηγουμένων, στα εγκαίνια της υπαίθριας γλυπτοθήκης Γ. Ζογγολόπουλου, στις 23/5/2018. Το "κακό" τρίτωσε !!!

Συνδημότης μας ο Πάκης, ποτέ δεν αρνήθηκε την συνδρομή του, εξ όσων γνωρίζω, στα δημοτικά δρώμενα. Προσιτός, ευγενής και κυρίως ολιγόλογος, τίμησε με την παρουσία του μια ωραία δουλειά της πόλης μας, σε μια εκδήλωση αξιοπρεπή και χαμηλών τόνων όπως αρμόζει στην περίπτωση.

Πολλοί οι εκλεκτοί παριστάμενοι, βουλευτές, τοπικοί άρχοντες, καλλιτέχνες κλπ. 

(Ας μην πω την γνώμη μου). 

Ακολούθησε παρουσίαση των έργων, πριβέ στον πρόεδρο από τον Άγγελο, ομαδικώς στους λοιπούς από την Έλπη, όσο εμείς οι ενημερωμένοι δοκιμάζαμε το κρασί που έρεε σε αφθονία...

Θεωρώ πως τα εγκαίνια αυτά αποτέλεσαν ένα τιμητικό επιστέγασμα σε όσους ασχολήθηκαν με το έργο αυτό 

και κυρίως στον Γιώργο Ζογγολόπουλο που το αξίζει με το παραπάνω.

ektorrr