ΠΕΡΙ ΒΙΒΛΙΟΥ ΙΙ -
ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ-ΨΥΧΙΚΟΥ
(2017-2018)
Η νέα βιβλιογραφική περίοδος ξεκίνησε !!
Αυτή την "ακαδημαϊκή χρονιά" της λέσχης ανάγνωσης, το διαδικτυακό παιχνίδι θα γίνει "στον αέρα". Στην προηγούμενη ανάρτηση είχε μαζευτεί υλικό πολλών μηνών και υπήρχε απόσταση από κάποια δρώμενα. Αποτέλεσμα οι καθυστερήσεις, άντε ψάξε πάλι τα στοιχεία, άσε που ότι δεν ήταν σημειωμένο πήγε... αντουφέκιστο.
Για όποιον επιθυμεί να ρίξει μια ματιά στα προηγηθέντα, ο τίτλος της ανάρτησης είναι :
Έτσι, όποτε έχω χρόνο θα προσθέτω νέα πληροφορία,
με βάση καταρχάς το μηνιαίο πρόγραμμα της λέσχης,
αλλά και τις υπόλοιπες βιβλιογραφικές δράσεις,
που ήδη με το "καλημέρα" είναι μπόλικες.
Να δούμε τι θα πρωτοπρολάβουμε...
Ευτυχώς διάβασα τα προεπιλεγμένα βιβλία του προγράμματος μέχρι τον Ιανουάριο,
σε ένα πραγματικά υπέροχο, αναγνωστικώς, θέρος.
Εκτός των βιβλίων της λέσχης,
διάβασα και κάποια άλλα πολύ ωραία,
στα καλύτερα εκ των οποίων
θα αναφερθώ κάποια στιγμή.
Ήδη έχω κάνει ένα μικρό ετήσιο απολογισμό,
στο τέλος της προηγούμενης ανάρτησης
και το ίδιο θα πράξω σ' αυτήν,
προφανώς με περισσότερη ύλη και μεγαλύτερη άνεση.
ΒΙΒΛΙΑ ΣΤΗ ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ (2017-2018)
& ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Το βιβλίο του Σεπτεμβρίου ήταν το πολυσυζητημένο "Sapiens" του Yval Noah Harari, του 2014.
Πρόκειται περί μίας αναδρομής της ανθρώπινης ιστορίας, στην μεγάλη κλίμακα,
που ξεκινάει δηλαδή εκατομμύρια χρόνια πίσω,
με στοιχεία που διαθέτουν σήμερα
διάφορες σχετικές επιστήμες.
Έχει πάρει μεγάλη έκταση η κριτική στο βιβλίο
αλλά δεν έχω διερευνήσει σε έκταση το θέμα,
οπότε θα πω σταθώ προς το παρόν
μόνο στην γνώμη μου και στα της λέσχης.
Επειδή είχα την τύχη να σπουδάσω Αρχιτεκτονική,
που αν και δεν είναι ευρέως γνωστό, κατατάσσεται στις ανθρωπογνωστικές επιστήμες,
πολλά από τα στοιχεία που αναφέρονται στο βιβλίο
μου ήταν γνωστά και κυρίως μου ήταν γνωστή
η διεπιστημονική προσέγγιση, που πολλούς ξενίζει.
Παρά ταύτα, βρήκα αρκετές νέες πληροφορίες
και ενδιαφέρον σκεπτικό, που δεν απέχει ιδιαιτέρως από κάποιους σαν την αφεντιά μου,
εναντιώνει όμως πολλούς και εξαγριώνει άλλους,
μάλλον συντηρητικά αν όχι κοντόφθαλμα
σκεπτόμενους, θα έλεγα και κυρίως θρησκευόμενους.
Προφανώς ανήκω σε αυτούς που βλέπουν
(και όχι απλώς πιστεύουν)
ότι ένας μύθος είναι ικανός να ομαδοποιήσει
και να στρατεύσει ετερόκλητο ανθρώπινο δυναμικό,
είτε αυτός ο μύθος είναι μια θρησκεία, είτε μια ιδεολογία, είτε μια παγκοσμιοποιημένη εταιρία.
Κι ακόμα προφανέστερα ανήκω σε αυτούς,
που σε κάθε κατάσταση διερευνούν τα υπέρ και τα κατά και δεν θεωρούν ότι κάθε θρησκεία, όπως ο χριστιανισμός, ή κάθε ιδεολογία, όπως ο εθνικισμός, είναι αλάνθαστες, αντιθέτως μπάζουν από παντού.
Ο Εβραϊκής καταγωγής καθηγητής Ιστορίας και συγγραφέας Yval Noah Harari.
Ειπώθηκε στη λέσχη ότι διάκειται φιλικά στον Βουδισμό, έτσι μάλιστα κατάφερε να φέρει σε πέρας το υλικό του βιβλίου και ότι είναι gay.
Άντε τώρα να μην δεχθείς κριτική από χριστιανό-σοσιάλα-πατριώτη να 'ούμ...
Δεν βρέθηκα καθολικά αντίθετος με το βιβλίο,
όπως κάποιοι στη λέσχη και όχι μόνον.
Σε επιστημονικούς τομείς καταρχάς,
όπως η παλαιοντολογία, η βιολογία ή η γενετική,
δεν θα τολμούσα καν να επιχειρηματολογήσω.
Έχω την αίσθηση όμως πως τα περισσότερα επιστημονικά πεδία που σηκώνουν κουβέντα,
σε γενικές γραμμές ο Harari τα αφήνει ανοιχτά,
ως οφείλει κάθε σώφρων μελετητής δηλαδή.
Φυσικά και διαφωνώ με διάφορα από τα όσα περιγράφονται, σε τέτοιο εύρος θεμάτων και χρόνου. Δεν σημαίνει όμως ότι όλα αυτά
τα χρεώνω στον συγγραφέα.
Για την προϊστορική περίοδο ας πούμε,
παρά τα όποια σύγχρονα ευρήματα,
η συζήτηση σε αρκετά ζητήματα
μπορεί να έχει μεγάλες προεκτάσεις.
Δεν ξέρω δηλαδή πόσο υπεύθυνοι ή καταστροφικοί
υπήρξαν οι sapiens σε αυτό το βάθος χρόνου,
αλλά γνωρίζοντας νεώτερα επιτεύγματα μας,
δεν μπορώ και να το αποκλείσω.
Δεν είναι υπαίτιος, καπιτάλας ή νεοναζί
ο συγγραφέας που καταγράφει, διερευνά και
προσπαθεί να εξηγήσει, χωρίς εμφανή τουλάχιστον εμπάθεια, παρά τα όσα του προσάπτουν,
για το ότι π.χ. ο καπιταλισμός ή ο εθνικισμός,
είναι αυτοί που είναι και κυριάρχησαν επί μακρόν.
Oύτε γιατί η καλπάζουσα επιστημονική έρευνα
είναι σφιχταγκαλιασμένη με τέτοιου τύπου ιδεολογίες και συμφέροντα.
Κι εμένα δεν μου αρέσει, αλλά δεν τα ρίχνω
ούτε στο βιβλίο, ούτε στον υπογράφοντα
και δεν είμαι ούτε Εβραίος, ούτε Βουδιστής,
ούτε gay βεβαίως βεβαίως.
Μια Σύντομη Ιστορία του Ανθρώπου,
όπως μας πληροφορεί το εξώφυλλο του βιβλίου,
προφανώς δεν είναι δυνατόν να αναφερθεί
επί παντώς επιστητού.
Εδώ έχουμε να κάνουμε κυρίως και βασικά με την γενική εικόνα και όχι με τα πολλά επιμέρους.
Έτσι δεν είναι επίσης δυνατόν, να είναι εκτενείς οι αναφορές σε κάποιον πολιτισμό, ακόμα και στον σπουδαίο Ελληνικό,
όπως παραπονέθηκαν κάποιοι στη συζήτηση.
Εννοείται πως θεωρώ αφελές, το να είναι πιο μικρό σε όγκο ένα τέτοιου είδους εγχείρημα,
όπως υποστήριξαν κάποιοι άλλοι.
Αν υπολογίσουμε το γεγονός ότι το κείμενο προέκυψε από εξαμηνιαίες σημειώσεις, κάποιου σχετικού μαθήματος που είχε αναλάβει ο συγγραφέας στις επαγγελματικές του υποχρεώσεις,
όπως αναφέρθηκε πληροφοριακά στην συζήτηση,
τότε το μέγεθός του είναι το ιδανικό.
Τηρουμένων των αναλογιών, το βιβλίο αυτό είναι κάτι αντίστοιχο με "Το σύμπαν στα χέρια σας" για την Φυσική,
ή με το "Ο κόσμος της Σοφίας" για την Φιλοσοφία.
Είναι δηλαδή κάτι σαν λεξικό-ευρετήριο
βασικών χρονολογιών, ορολογίας, εννοιών κλπ.
Όσο και να διαφωνεί κανείς στα επιμέρους,
τα συγκριτικά πλεονεκτήματα είναι πολλά.
Και μόνο το ότι τίθεται επί τάπητος,
η συνολική πορεία της ανθρώπινης ύπαρξης,
αρκεί για να διαβαστεί το σπάνιο αυτό εγχείρημα.
Θεωρώ μειονέκτημα για την συζήτηση στην λέσχη,
λόγω του περιορισμένου χρόνου προφανώς,
το ότι η συντονίστρια ζήτησε από τους συμμετέχοντες
ένα μόνο θετικό και ένα αρνητικό του βιβλίου.
Η αποσπασματικότητα συνήθως λειτουργεί σε βάρος του συνόλου και παρά το ότι ειπώθηκαν αρκετά και ενδιαφέροντα, παρατήρησα κάποιους, μεταξύ των οποίων και εγώ, που βρέθηκαν στη δυσάρεστη θέση να δούνε την προετοιμασία τους για πιο συνολική κουβέντα, να πηγαίνει χαμένη...
Τέλος, η γλώσσα που είναι γραμμένο το βιβλίο,
είναι απλή, προσιτή, με χιούμορ και άποψη,
κάτι για το οποίο ουδείς διαφώνησε στην συζήτηση.
Προσωπικώς το έχω συστήσει κατ' εξακολούθησην σε φίλους, κυρίως γιατί ενδείκνυται για προβληματισμό.
H συνέχεια του Sapiens είναι δυσοίωνη, όπως ειπώθηκε στη λέσχη...
Ευελπιστώ να το διαβάσω κάποια στιγμή, οπότε και θα τοποθετηθώ.
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ MIRIAM FRANK
Καλεσμένη της λέσχης ανάγνωσης στις 4 Οκτωβρίου,
η συγγραφέας Miriam Frank,
που θα μας μιλήσει και θα μας διαβάσει αποσπάσματα στα Αγγλικά, από το βιβλίο της με τον Ελληνικό τίτλο :
"Εξόριστη σε τρεις ηπείρους".
Δυστυχώς δεν προλάβαμε να το διαβάσουμε εγκαίρως, το διάβασα κατόπιν εορτής,
λόγω της ξαφνικής πληροφόρησης μας για την εκδήλωση, η οποία μάλιστα έχει ανακοινωθεί ευρέως
και αναμένεται μεγαλύτερη προσέλευση
από τις δυνατότητες του χώρου.
Γεννημένη στην Βαρκελώνη της Ισπανίας, κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο βρέθηκε στο Vichy (!!) της Γαλλίας, από εκεί στο Μεξικό όπου και οι βασικές σπουδές της, σπουδές Ιατρικής στη Νέα Ζηλανδία και καριέρα στο Λονδίνο !!
Τελικά όλα πήγαν κατ' ευχήν με την προσέλευση.
Δεν ήρθαν αρκετά από τα μέλη της λέσχης
και ίσα που χωρέσανε οι επισκέπτες προσκεκλημένοι.
Ήταν μια ωραία βραδιά, που μετά την παρουσίαση τσούξαμε τα κρασάκια μας στην άπαιχτη βεράντα,
προσφορά της συγγραφέως παρακαλώ,
με ωραία κουβέντα... πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Η Miriam Frank φιλική και συμπαθέστατη, διαυγής και συγκροτημένη, διάβασε τα αποσπάσματα που είχε επιλέξει, αναφερόμενη ενδεικτικά σε ένα σωρό διαφορετικά μέρη που βρέθηκε, στην όχι και τόσο συνηθισμένη ζωή της,
κάποιες φορές παρά την θέληση της και άλλες αργότερα, από επιλογή ή διάθεση διερεύνησης.
Ισπανία, Γαλλία, Μαρόκο, Μεξικό, Νέα Ζηλανδία, Αγγλία, Ισραήλ, Ιταλία, Ελλάδα, Άνδεις,
είναι κάποια από τα μέρη και τους ανθρώπους τους
που αναφέρθηκε η Εβραϊκής καταγωγής συγγραφέας.
Στο ακροατήριο μάλιστα βρέθηκε κυρία,
που η ζωή της επίσης την οδήγησε σε πολλές χώρες.
Σε ερώτηση που της έγινε για τον τόπο που προτιμά μετά από τόσες εμπειρίες, επέλεξε την χώρα μας χωρίς δεύτερη σκέψη.
Στη Σέριφο μάλιστα έγραψε και το επόμενο βιβλίο της, που αν κατάλαβα καλά αφορά την δύσκολη σχέση με την μητέρα της και την εμπειρία του γάμου της με μια μεγαλοφυία, τον Γερμανό καλλιτέχνη Rudolf Kortokraks, όπως ειπώθηκε.
Δύσκολα θα επέλεγα να διαβάσω κάτι ανάλογο,
πολύ προσωπικό ας πούμε...
Στην συγκέντρωση, είδα τυχαία μια φίλη που το είχε διαβάσει και μου είπε πως το επέλεξε λόγω των καλών κριτικών που είχε δει. Δεν το βρήκε άσχημο.
O Rudolf Kortokraks
Τελικώς, διάβασα το βιβλίο μόλις λίγες μέρες αργότερα, έχοντας ακόμα νωπή στη μνήμη
την συνάντηση με την κυρία Frank.
Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη από την συγγραφέα :
To πρώτο μέρος που του δίνει τον τίτλο "Διασκορπισμός" που μάλλον δικαιολογεί και τον γενικό τίτλο του βιβλίου.
Σε αυτό το μέρος αναφέρθηκε περισσότερο
και κατά την συνάντηση μας.
To δεύτερο μέρος που ονομάζει "Σύγκλιση"
και είναι μάλιστα κατάτι μεγαλύτερο από το πρώτο,
το βρήκα σαν μια απόπειρα αυτοψυχανάλυσης,
χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον για κάποιον άλλο,
τουλάχιστον για μένα...
Κάποιες φορές με κούρασε και άλλες με έφερε σε αμηχανία παρακολούθησης προσωπικών ζητημάτων,
που είτε δεν θεωρώ πρωτεύοντα,
είτε δεν θα τα αντιμετώπιζα με τον ίδιο,
ας πούμε δραματικό τρόπο...
Βρήκα επίσης διάφορες παρατηρήσεις, σκέψεις ή συμπεράσματα αρκετά κοινότυπα, προφανή...
Έχασα τελικά το όποιο αναγνωστικό ενδιαφέρον
μη έχοντας κάποιο πόλο έλξης,
όσο το βιβλίο πλησίαζε στο τέλος του
και το τελείωσα σχεδόν με το ζόρι, διεκπεραιωτικά...
Αν όντως το δεύτερο βιβλίο της κυρίας Frank αφορά τις σχέσεις της με τη μητέρα και τον σύζυγο της,
πιθανώς είναι διότι το δεύτερο μέρος αυτού του βιβλίου, πραγματεύεται ανολοκλήρωτα ή ιδιαιτέρως συμβατικά αυτά τα θέματα...
Αν το διαχειριστεί όπως αυτό... καήκαμε !!
"ΧΩΡΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ"
Είναι ο τίτλος της επόμενης εκδήλωσης, αυτή τη φορά στο Πολιτιστικό Κέντρο Μπενετάτου στο Ψυχικό, στις 17/10/2017.
Μια βραδιά αφιερωμένη στην ποίηση, όπως είχε ήδη συζητηθεί από το καλοκαίρι (βλ. προηγούμενη ανάρτηση) που γνωρίσαμε τον Παναγιώτη Ιωαννίδη, (ποιήματα, δοκίμια, μεταφράσεις και κριτικές ποίησης ξένων ποιητών).
Μαζί του θα είναι ο Ορφέας Απέργης, που όπως αναφέρει η πρόσκληση είναι γνωστός από τα ποιήματα, τα δοκίμια και τις συνεργασίες του με τα περιοδικά "Ποίηση", "Ποιητική", "Νέα Εστία" και κυρίως από το λογοτεχνικό περιοδικό "Φάρμακο".
Επίσης η Μαρία Τοπάλη (ποίηση, κριτική, μεταφράσεις και συνεργασία με "Ποιητική" και την "Καθημερινή της Κυριακής".
Θα διαβάσουν δικά τους ποιήματα
καθώς και αγαπημένων τους ποιητών.
Στην εκδήλωση θα παρευρίσκεται η ποιήτρια & Ακαδημαϊκός Κική Δημουλά, μητέρα της φίλης μας της Έλσης που είναι και υπεύθυνη για την βιβλιοθήκη, όπου και θα διαβάσει ποιήματα της.
Η Μαρία Τοπάλη (σε κάποια άλλη εκδήλωση).
Δυναμική, με άποψη, θα έλεγα rock !
Η εκδήλωση ήταν επιτυχής.
Οι τρεις προσκεκλημένοι διάβασαν σε ένα πρώτο κύκλο ποιήματα τους, καθένας επιλέγοντας κάποια των άλλων και δικά του, ενώ σε δεύτερο κύκλο διάβασαν επιλογές από άλλους, κυρίως Έλληνες ποιητές : Ελύτης, Καβάφης, Σεφέρης, Εμπειρίκος, Παλαμάς, Καρυωτάκης, Λαπαθιώτης, Παπατσώνης, αλλά και ποιήτριες, Βακαλό, Πλαστήρα, Καρέλη (με ειδική αφιέρωση στην συντονίστρια μας παρακαλώ)...
Έγιναν και σε άλλους αναφορές, με σπουδαιότερες κατά τη γνώμη μου στον Σολωμό και τον Κάλβο. Υπήρξαν άτομα στο ακροατήριο που εντόπιζαν κάποιους από τους ποιητές, κάτι που βεβαίως οι απαγγέλοντες θεωρούσαν αυτονόητο για όλους...
Προσωπικά εντόπισα μόνο τον Καβάφη και χάρηκα ιδιαιτέρως γι αυτό. Ομολογώ πως και πάλι δεν συγκράτησα ούτε ένα στίχο από όσους ουδέποτε κατάφεραν να με συγκινήσουν...
Σημειώνω με έμφαση πως τα αποσπάσματα που μας παρουσίασαν, ήταν προσεκτικά επιλεγμένα ώστε να μην είναι μακροσκελή ή δυσνόητα και η απαγγελία τους ιδιαίτερα προσεγμένη, με καθαρές και ζεστές φωνές. Η καλή τους απόδοση σχολιάστηκε θετικά από τους παρευρισκόμενους.
Μεταξύ των ποιημάτων απεύθυναν, καθένας στους άλλους δύο, ερωτήσεις σχετικές με το θέμα, περί ποιητών και ποίησης, εμπλουτίζοντας την παρουσίαση με σχόλια και παρατηρήσεις, που λειτούργησαν ως ευχάριστες διακοπές μεταξύ των απαγγελιών.
Ο Ορφέας Απέργης (σε κάποια άλλη εκδήλωση).
Ευφυής, με χιούμορ και κυβικά !
Δυστυχώς η Κική Δημουλά δεν ήρθε λόγω κάποιου εκτάκτου θέματος υγείας. Περαστικά...
Ήρθε όμως ένας άλλος σπουδαίος προσκεκλημένος,
πατέρας του Παναγιώτη Ιωαννίδη,
που όπως με πληροφόρησε είναι ψευδώνυμο.
Εξεπλάγην θετικά διότι γνώριζα προσωπικά τον πατέρα του, πολλά χρόνια πίσω και έχω την καλύτερη γνώμη γι αυτόν, όπως και όλη η χώρα φυσικά.
Ονόματα χωρίς άδεια δε λέω.
Σχολιάστηκε επίσης η εκδοτική άνοδος ποιητικών συλλογών, που από τους περίπου 250 τίτλους προ εικοσαετίας έχουν φτάσει τους 600 σήμερα, αξιοσημείωτη άνοδος που παρατηρείται και διεθνώς.
Το ακροατήριο θεωρήθηκε ιδιαιτέρως ικανοποιητικό από το ποιητικό τρίο και έθεσαν εαυτόν έτοιμο σε επόμενη πρόσκληση, όπως μας μεταφέρθηκε...
Το δυνατό βιβλίο του Οκτωβρίου είναι ο "Ιούδας"
του επίσης Εβραίου συγγραφέα Amos Oz,
όπου oz που σημαίνει δύναμη !
Η συνάντηση έγινε σε πλήρη απαρτία και το βιβλίο σχολιάστηκε θετικά, παρά το ιδιαίτερο, ίσως προκλητικό για κάποιο θρησκευόμενο, θέμα του.
Είπα πως πάνω από το ζήτημα της προδοσίας που πραγματεύεται ποικιλοτρόπως το βιβλίο, τίθεται το θέμα της αντιμετώπισης της μειοψηφούσας άποψης από την κυρίαρχη, όσο κι αν πολλές φορές αυτή η μειοψηφούσα άποψη μπορεί να είναι σοβαρή,
τόσο θρησκευτικά, όσο πολιτικά, κοινωνικά κλπ...
Ακούστηκαν ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τον συγγραφέα και για το βιβλίο, που δεν είχα βρει στο σύντομο διαδικτυακό ψάξιμο που έκανα...
Σημειώνω ενδεικτικά πως η ελκυστική μυστηριώδης και δυναμική ηρωίδα, συμβολίζει την Ιερουσαλήμ,
κατά τον συγγραφέα...
Παρατήρησα επίσης πως ο κεντρικός ήρωας, ο νεαρός Εβραίος φοιτητής, παρά το ότι δεν περιγράφεται ως κάτι ιδιαίτερο, γίνεται συμπαθής στον αναγνώστη και τελικά κάνει τις υπερβάσεις του, όπως και ο Περέιρα του Tabucchi, επιτυγχάνοντας έτσι λογοτεχνικά
μια διέξοδο-λύτρωση και για τον αναγνώστη...
Σταθερός διεκδικητής του Nobel Λογοτεχνίας ο Amos Oz.
Για τον Νοέμβριο το βιβλίο της λέσχης ήταν η άκρως ενδιαφέρουσα "Νέα Φιλανδική Γραμματικη"
του Ιταλού συγγραφέα Diego Marani.
Μεγάλη προσέλευση στην λέσχη, νέες αφίξεις, ενδοσκοπική συζήτηση στα ζητήματα που πραγματεύεται το βιβλίο, δηλαδή της προφορικής και γραπτής γλώσσας και των κανόνων της, του παρελθόντος και της μνήμης του ατόμου, της προσωπικής ταυτότητας και της πατρίδας (εντός ή εκτός εισαγωγικών), του ανθρώπινου πόνου, της πίστης-θρησκειών, της Φιλανδίας φυσικά που αποτελεί και το φόντο της δράσης, αλλά κυρίως κατά την γνώμη μου, τα αρκετά αναπάντητα υπαρξιακά και όχι μόνο ερωτήματα που τίθενται άμεσα ή έμμεσα...
Βρήκα και το κατέθεσα στην κουβέντα (χωρίς να ληφθεί και ιδιαίτερα υπόψιν), πως ο τρόπος που τοποθετήθηκε σε διάφορα σημεία του βιβλίου ο συγγραφέας, σε σχέση με την δημιουργία των λέξεων και των γλωσσικών εννοιών, ήταν επηρεασμένος από τις σύγχρονες αντιλήψεις της φυσικής για το σύμπαν, το όλον...
Παρά το ότι υπήρξαν κάποιες αρνητικές γνώμες για το κατά πόσον ήταν λογοτεχνικό το έργο αυτό, κάποιους τους κούρασε, γενικά επικράτησε η άποψη πως δίνει τροφή για σκέψη και προβληματισμό.
Ο συγγραφέας μάλιστα σε συνεντεύξεις του θέτει μια σειρά επίκαιρων ερωτηματικών, σχετικών με τα παραπάνω.
Ο Ιταλός συγγραφέας Diego Marani (γεν. Ferrara, 1959)
Για τον Νοέμβριο προβλέπεται βιβλιοπαρουσίαση :
Αριστοτέλους, Τέχνη Ρητορική
(έχω ήδη αναφερθεί σε άλλες δύο εκδηλώσεις στην προηγηθείσα ανάρτηση)
και τουλάχιστον μία ακόμα παρουσίαση βιβλίου,
της Στέλλας Πετρίκη-Τραγγανίδα με τίτλο :
"Ο κύκλος των χαμένων γυναικών",
όπου θα μιλήσει και ο δημοσιογράφος-συγγραφέας Πάνος Καλουδάς, ενώ αποσπάσματα θα διαβάσει η ηθοποιός Κατερίνα Αποστόλου.
Το βιβλίο είναι καταπληκτικό όπως μας πληροφόρησε αγαπημένη "συμμαθήτρια".
Παρά το ότι δεν πρόλαβα την δεύτερη εκδήλωση διότι σχεδόν συνέπεσαν το απόγευμα της 29/11/2017, αποζημιώθηκα από τον καθηγητή Παντελή Μπασκάκο, ο οποίος με αφορμή το βιβλίο του Αριστοτέλη μας μίλησε γενικά για την Ρητορική Τέχνη που στους χαλεπούς καιρούς μας έχει απαξιωθεί...
Το ακροατήριο ολιγάριθμο και δυστυχώς ο χρόνος ελάχιστος, όχι μόνο για την σοβαρότητα του θέματος αλλά και για την διάθεση του προσκεκλημένου ομιλητή στο αγαπημένο του αντικείμενο...
Ο συμπαθέστατος κ. Μπασκάκος μου επιβεβαίωσε πως το βιβλίο του θείου F. Nietzsche "Mαθήματα Ρητορικής" είναι εξαίσιο και η επιμέλεια-μετάφρασή του πολύ καλή, καθώς δίδασκε Ρητορική ως καθηγητής στην Βασιλεία της Ελβετίας.
Όταν μελετούσα νεαρός τον κορυφαίο διανοητή,
δεν είχε ακόμα μεταφραστεί...
Τελικά το διάβασα λίγο καιρό αργότερα
και επιβεβαιώνω ότι πρόκειται περί αδάμαντος !!
Όχι μόνο διότι διότι διατρέχει ολόκληρη την Ιστορία της Κλασσικής Ρητορικής, δηλαδή Ελλήνων και Ρωμαίων, αλλά και αναλύει διεξοδικά τους τρόπους χειρισμού του Λόγου, κατά περίοδο, σχολές και πρόσωπα.
Βρήκα συναρπαστικό το διάβασμα με τα άμεσα
σχόλια του Θείου Nietzsche σε διάφορα ζητήματα,
τον τρόπο που προσέγγισε το θέμα,
καθώς και το ενδιαφέρον των ερευνητών,
για το σύνολο του έργου του εξεταζόμενο
και από την σκοπιά της Ρητορικής,
αφού ο ανατρεπτικός φιλόσοφος προφανέστατα
προσέγγιζε τοιουτοτρόπως όλο του το έργο !!
Αριστούργημα και άκρως απαραίτητο
σε οποιονδήποτε θεωρεί πως έχει σχέση με τον Λόγο,
προφορικό η γραπτό.
Μία ιδιαίτερη εκδήλωση που αφορά ένα αναγεννησιακό παραμύθι που έγραψε η ζωγράφος και ιστορικός τέχνης Χαρά Παπαθεοδώρου με τίτλο:
"Ο πρίγκηπας Αριόστο"
παρακολουθήσαμε στο Πολιτιστικό Κέντρο Μπενετάτου στις 13/12/2017.
Πρόκειται για μια τρυφερή ιστορία, εμπνευσμένη από πίνακες μεγάλων ζωγράφων στης Αναγέννησης.
Αφηγήτριες ήταν η ηθοποιός, αδελφή της συγγραφέως, Έφη Παπαθεοδώρου και η μουσικός παραγωγός Ράνια Βισβάρδη, ενώ παράλληλα προβάλλονταν ζωγραφικά έργα των Titian, Bellini, Bronzino, Pietro di Cosimo, Veronese, Giorgione, Raphael, Carpaccio, da Vinci, Botticelli,
υπό τους ήχους του Συνόλου Παλιάς Μουσικής
"con Anima ensemble".
Το ιδιαίτερο αυτό παραμύθι έχει παρουσιαστεί σε αρκετούς πολιτιστικούς χώρους με επιτυχία, καθώς
συνδυάζει πολλές τέχνες ταυτόχρονα.
Ξεχωρίζω και συγχαίρω ιδιαίτερα τους μουσικούς,
με τα μοναδικά υπέροχα όργανα εποχής, βιόλες, φλάουτα κλπ, που παρουσιάζουν μουσικές και τραγούδια από τον 16ο ως τον 18ο αιώνα, των Dowland, Falconieri, Monteverdi, Ximenez, Λεονταρίτη, Lully, Ortiz, μπαλάντες αγνώστων συνθετών, σεφαραδίτικα τραγούδια και ταραντέλλες.
Θυμήθηκα τις σπάνιες εμπειρίες στο μάθημα της Ιστορίας της Τέχνης στο Πολυτεχνείο, όταν μια εκκεντρική καθηγήτρια μας μύησε στην αναγεννησιακή μουσική...
Πόσες φορές έχουμε την ευκαιρία
να απολαύσουμε τέτοιους ήχους,
ανεξερεύνητους ακόμα και από ειδικούς...?
Το βιβλίο του Δεκεμβρίου είναι το βραβευμένο
"Νυχτερινό ρεύμα" του Κώστα Κατσουλάρη.
Πρόκειται για 4 ενδιαφέροντα διηγήματα,
γραμμένα τα τελευταία χρόνια της κρίσης,
όπου βεβαίως άμεσα γεννάται το ερώτημα, που όπως πληροφορηθήκαμε γράφτηκε και στην κριτική,
"ποιος θα τα διαβάσει εκτός Ελλάδας"...
Το βιβλίο συγκέντρωσε θετικά σχόλια
κατά την ικανοποιητική συζήτηση στην λέσχη,
με διαφορετικές προτιμήσεις ως προς τα καλύτερα από τα διηγήματα.
Εκφράστηκαν μάλιστα από κάποιους και θερμές προσδοκίες για το μελλοντικό έργο του συγγραφέα...
Ακολούθησε το παραδοσιακό χριστουγεννιάτικο κρασάκι, μετά μεζεδακίων και κους κους,
για μία γεμάτη λογοτεχνική χρονιά και όχι μόνον...
2018
Το πρώτο βιβλίο της νέας χρονιάς, του Ιανουαρίου του 2018, ήταν του ιστορικού Γιώργου Δερτιλή, το
"Επτά πόλεμοι, τέσσερις εμφύλιοι, επτά πτωχεύσεις 1821-2016".
Φυσικά δεν πρόκειται για λογοτεχνία και είναι
ένας λόγος παραπάνω, κατά την γνωστή θέση μου,
που η επίκαιρη αυτή μελέτη έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Δεν είναι τυχαίο το ότι πήγε και πολύ καλά κυκλοφοριακά, από την πρώτη έκδοση.
Στην τοποθέτηση μου τόνισα πως τέτοια βιβλία είναι απολύτως απαραίτητα στη σύγχρονη λογοτεχνία, όχι μόνο για την προφανή λογική τεκμηρίωση, αλλά κυρίως για την πολύπλευρη επιστημονική και ανθρωπιστική θεώρηση.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η συζήτηση στη λέσχη ήταν ενδιαφέρουσα, η προσέλευση μεγάλη και το βιβλίο συγκέντρωσε καλές κριτικές, με μικρές επιμέρους ενστάσεις, κατά την γνώμη μου ατεκμηρίωτες.
Το βιβλίο είναι σύντομο, περιεκτικό, ακριβές στα στοιχεία που παραθέτει και φυσικά, υπάρχει εκτενές αναλυτικό επιστημονικό έργο και αρχειακό υλικό, όπου μπορεί κανείς να εμβαθύνει αν ενδιαφέρεται...
Κατά κοινή ομολογία ο συγγραφέας υπήρξε αμερόληπτος, γνώστης του αντικειμένου και ευγενής ως άνθρωπος, όπως μας πληροφόρησε φίλη, μέλος της λέσχης, που τον γνώριζε από το παρελθόν.
Ο καθηγητής Γ. Δερτιλης (γεν. 1939-).
Ο Γ. Δερτιλής εντοπίζει τις παθογένειες της νεώτερης Ελληνικής πολιτικο-οικονομικής πραγματικότητας
που ονομάζει εύστοχα φαύλη σπείρα,
όπου η συνεχής επανάληψη της πιθανώς υποδεικνύει
αιτιώδη σχέση και προτείνει τις αυτονόητες μεταρρυθμίσεις, για να μπορέσουμε να ξεφύγουμε από αυτήν...
Την ωραία συζήτηση ακολούθησε η κοπή της πίτας για το νέον έτος, με το φλουρί στη Φωτεινή βεβαίως βεβαίως -οεο !!!
Δυστυχώς τον Ιανουάριο έχασα μία απολαυστική αναγνωστική εμπειρία από την Κατερίνα Αποστόλου, που θα διάβασε αποσπάσματα του Γεωργίου Βιζυηνού, αν δεν απατώμαι από τα διηγήματα "Το αμάρτημα τη μητρός μου" του 1883 ή "Το μόνον της ζωής μου ταξείδιον" του 1884.
Το βιβλίο του Φεβρουαρίου είναι γραμμένο το 1938,
με τίτλο "Η κρύπτη των Καπουτσίνων",
του εκπληκτικού Joseph Roth.
Θεωρείται συνέχεια του αριστουργήματος του
"Το εμβατήριο Ραντέτσκυ", του 1932,
που βεβαίως διάβασα ταυτόχρονα.
Δεν είναι καθόλου περίεργο ότι γοήτευσε τους πάντες στην λέσχη, η πληροφορία μεταδόθηκε αστραπιαίως σε άλλους βιβλιόφιλους, ότι αντίτυπο υπήρχε περνούσε από χέρι σε χέρι, ενώ παραγγέλθηκε ότι έργο του βρέθηκε διαθέσιμο !!
Υπέροχα πράματα !!
Δεν κρύβω πως με ενθουσίασε ο Roth και
εκτός των προαναφερθέντων, ήδη διάβασα το
"Η ομολογία ενός δολοφόνου μέσα σε μία νύχτα",
έργο του 1936.
Βρήκα από ένα φίλο και την ζόρικη νουβέλα
"Ο θρύλος του Αγίου Πότη", του 1939
που κυκλοφόρησε λίγο μετά τον θάνατο του,
η οποία έχει πολύ καλές κριτικές
και δεν υπήρχε στην βιβλιοθήκη ακόμα.
Με αφορμή το ανάγνωσμα αυτό διάβασα και
άλλους συγγραφείς, που τοποθετήθηκαν ξεκάθαρα
και επί μακρόν στο θέμα του ποτού,
όπως βλέπουμε λίγο παρακάτω...
Βρήκα επίσης από τον φίλο μου τον επικήδειο που γράφτηκε από τον διάσημο φίλο του Stefan Zweig,
επίσης το 1939, έτος θανάτου του συγγραφέα,
με τίτλο "Αποχαιρετισμός στον Joseph Roth",
που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα,
σε μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου, η οποία
έχει μεταφράσει αρκετά από τα έργα του.
Σε δική της μετάφραση είναι και η "Σκακιστική νουβέλα" που διάβασα, έργο που εκδόθηκε το 1943,
λίγο μετά την αυτοκτονία του Zweig στην Βραζιλία
και θεωρείται καλυμμένη εξομολόγηση του...
Διάβασα επίσης το δυνατό έργο
"Ιώβ η ιστορία ενός απλού ανθρώπου",
που γράφτηκε το 1929, κυκλοφόρησε το 1930,
ενώ σάρωσε στην Αμερική που εκδόθηκε το 1931
και καθιέρωσε διεθνώς τον συγγραφέα.
Στη συνέχεια απόλαυσα το "Ο βουβός προφήτης",
που ονομάστηκε και "μυθιστόρημα του Τrotsky",
γράφτηκε to 1926-1927 και
είχαν δημοσιευθεί κάποια αποσπάσματα του μόνο,
ενώ η πλήρης έκδοση του έγινε
μετά τον θάνατο του συγγραφέα.
Οι φίλοι του Roth, Herman Kesten και Stefan Zweig, κατάφεραν να διασώσουν τα χειρόγραφα που ο συγγραφέας δούλευε επίμονα επί χρόνια και τελικά μετά από επίπονες εκδοτικές προσπάθειες, κυκλοφόρησαν πολύ μετά τον θάνατο του, το 1966 αν δεν απατώμαι.
Κατόπιν σειρά είχε η νουβέλα "Ο Λεβιάθαν",
πρόσφατο απόκτημα της βιβλιοθήκης μας.
Συναντάται και με τον τίτλο
"Ο έμπορος των κοραλλιών",
σε κάποια αποσπάσματα που δημοσιεύτηκαν το 1934,
ενώ το πλήρες κείμενο εκδόθηκε το 1940
και πάλι μετά τον θάνατο του συγγραφέα.
Το επόμενο μυθιστόρημα που διάβασα,
είναι το υπέροχο "Δεξιά και Αριστερά", του 1928.
Στη συνέχεια, το έργο του 1939, με τίτλο
"Χίλιες και δύο νύχτες".
Τελευταία αποκτήματα της βιβλιοθήκης μας,
που διάβασα πριν τακτοποιηθούν στα ράφια τους,
τα μυθιστορήματα "Hotel Savoy", του 1923,
το οποίο μου είχε γλιτώσει στο τσακ κάποια στιγμή
και το ζόρικο έργο του 1937
"Το κάλπικο ζύγι. Η ιστορία ενός επιθεωρητή
επί των μέτρων και σταθμών".
Μαζί με αυτά και το τελευταίο άρθρο του συγγραφέα που έχει τίτλο "Η βελανιδιά του Γκαίτε στο Μπούχενβαλντ", γραμμένο στις 22/5/1939, λίγες μέρες πριν τον θάνατό του, στις 27/5/1939...
Εν συνεχεία, τα "Βερολινέζικα χρόνια 1920-1933",
που και περιέχει άρθρα του J. Roth, του πιο διάσημου γερμανόφωνου ανταποκριτή της εποχής του,
τα οποία επηρέασαν μια ολόκληρη γενιά συγγραφέων.
Τέλος, το "Ο ιστός της αράχνης", του 1923,
που δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο επίσημο όργανο
των σοσιαλιστών της Αυστρίας Arbeiter Zeitung,
από τις 7/10 ως τις 6/11,
και δυο μέρες αργότερα έγινε αυτό που ο Roth
προφητικά ξορκίζει στο βιβλίο του :
το πραξικόπημα των Hitler-Ludendorff !!
Παρά το ότι βλέπω τακτικά νέες εκδόσεις,
δεν απέχω και πολύ για να τελειώσω
το σύνολο του μεταφρασμένου έργου του Roth,
που διαβάζεται απνευστί, ενώ δυστυχώς
κάποιες παλιές εκδόσεις δεν έχουν επανατυπωθεί...
Όπως λέει μια εύστοχη κριτική των Irish Times :
"Σας προτρέπω να διαβάσετε τις μεταφράσεις
των έργων του Joseph Roth...
Υπάρχει κάποιος σήμερα που γράφει έτσι ?
Κάποιος άλλος στο παρελθόν ?"
Ο Αυστριακός συγγραφέας, δημοσιογράφος και μέγας πότης,
Εβραϊκής καταγωγής, Moses Joseph Roth (1894-1939).
Ο J. Roth έχει στυλ και αυτό είναι αδιαμφισβήτητο.
Αλλά όχι μόνο στυλ...
Ο σύγχρονος του, νομπελίστας συγγραφέας Thomas Man, έγραψε για αυτόν και το έργο του :
"Είναι αδύνατον να περιγράψω τον λεπτό ποιητικό λόγο (...), εγγυώμαι όμως για τις εκπληκτικές λογοτεχνικές αρετές του."
Δεν ήταν λοιπόν περίεργο, το ότι ουδείς ευρέθη
στην συζήτηση της λέσχης που να μην του άρεσε το βιβλίο.
Παρακολούθησα με ευχαρίστηση τις παρατηρήσεις των παρευρισκομένων και ειδικά τα σχόλια για την Γερμανική γλώσσα και τους ιδιωματισμούς της.
Δεν κρύβω πως είναι η πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, τότε ήταν για τον "θείο" F. Nietzsche, που σκέφτηκα ότι θα τον απολάμβανα περισσότερο αν γνώριζα Γερμανικά...
Εξίσου απολαυστική βρήκα την Κατερίνα Αποστόλου,
όπου διάβασε επιλεγμένα αποσπάσματα της αρεσκείας της.
Ένα βασικό στοιχείο για τα βιβλία του J. Roth
είναι πως μέσα από αυτά, συχνά-πυκνά,
βρίσκεις τον ίδιο τον συγγραφέα και στοιχεία
της περιπετειώδους και δύσκολης ζωής του,
καθώς και ενδιαφερόντων προσωπικοτήτων,
με τις οποίες συνδέθηκε προσωπικά, λογοτεχνικά κλπ
Το ότι έζησε και σε μία ταραγμένη ιστορικά περίοδο,
στην αρχικά Αυστρο-Ουγγρική αυτοκρατορία
και στη συνέχεια στην ιδιαίτερη περίοδο
της ανόδου του A. Hitler στη Γερμανία,
με τις εξάρσεις ιδεολογιών όπως ο εθνικισμός,
ο φασισμός ή ο κομμουνισμός,
το ότι είχε εντοπίσει εξ αρχής,
από τις αρχές της δεκαετίας του '20,
το Κακό που ερχόταν με την ναζιστική άνοδο,
όπου, ως Εβραίος ο ίδιος, βρέθηκε αυτομάτως
στο στόχαστρο της Γκεμπελικής προπαγάνδας,
το ότι ανάμεσα στους εξόριστους συγγραφείς και καλλιτέχνες, υπήρχαν λαμπρές και ιδιαίτερες περιπτώσεις ανθρώπων
που κυνηγήθηκαν για τις φυλετικές, πολιτικές
ή κοινωνικές τους ιδιότητες,
ενώ ως εκείνη την θλιβερή περίοδο
είχαν συμβάλλει καθοριστικά σε πολλές εκφάνσεις
της ακμάζουσας Γερμανικής Τέχνης,
οι λόγοι αυτοί και άλλοι ακόμα,
με οδήγησαν να ψάξω βαθύτερα την περίοδο αυτή
και τους ανθρώπους της, ειδικά
γύρω από την Γερμανική επιρροή και επικράτεια,
με την ευρεία έννοια του όρου...
Η οικογένεια Wittgenstein το καλοκαίρι του 1917.
Βρήκα πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες,
κάποιες από τις οποίες ανέφερα
και στην συζήτηση στη λέσχη.
Εδώ αρκούμαι να αναφέρω δύο σπουδαία βιβλία :
Το πρώτο είναι το "The house of Wittgenstein :
Mια οικογένεια σε πόλεμο"
του Alexander Waugh, που δημοσιεύθηκε το 2009.
Το δεύτερο είναι το "Οστάνδη 1936.
Το καλοκαίρι πριν από το σκότος",
του Volker Weidermann, του 2014,
έργο του οποίου είναι και το
"Βιβλίο των καμμένων βιβλίων", του 2008.
Στα σπουδαία αυτά βιβλία περιγράφονται κατατοπιστικά πρωταγωνιστικές μορφές της ανθρώπινης διανόησης και των τεχνών, πτυχές από το έργο τους, αλλά και η σχέση τους με την φορτισμένη ιστορική περίοδο που έζησαν και εργάσθηκαν...
Στην σύντομη αυτή αναφορά, θα ήταν μέγα ατόπημα το να μην αναφερθώ σε δύο μόνο από τις σπάνιες κυρίες που ανακάλυψα στις πρόσφατες έρευνες μου και ας μου συγχωρεθεί το ότι ο χώρος δεν μου επιτρέπει περισσότερες αναφορές, σε άλλες επίσης σπουδαίες.
Το πρώτο βιογραφικό που με συγκίνησε είναι αυτό της Γερμανίδας συγγραφέως Irmgard Keun, η οποία παρά το ότι ούτε Εβραία ήταν ούτε κομουνίστρια,
βρέθηκε εξόριστη από την ναζιστική Γερμανία,
με απαγόρευση της κυκλοφορίας των βιβλίων της,
απλά και μόνο διότι μέσα από τα βιβλία της υποστήριζε την εικόνα μιας σύγχρονης και απελευθερωμένης γυναίκας !!!
Συγκρούστηκε μάλιστα επισήμως με το τότε πανίσχυρο Υπουργείο Προπαγάνδας, δηλαδή τον πολύ Joseph Goebbels μετά των τσιρακίων του (!!!) και απαίτησε νομικά εξηγήσεις και αποζημίωση,
για διαφυγόντα κέρδη από τις πωλήσεις των βιβλίων
που της απαγόρευσαν οι ναζί !!!
Όμορφη, έξυπνη, ελεύθερη, με σύγχρονο στοχασμό
και μεγάλη μπεκροκανάτα, εξέπληξε τους πάντες
όταν συνδέθηκε ερωτικά με τον J. Roth,
στην Οστάνδη, το καλοκαίρι του 1936,
ο οποίος βρισκόταν σε βαρύ αλκοολισμό και βεβαίως
δεν φημιζόταν για την καλή του συμπεριφορά στις γυναίκες !!!
Τα στοιχεία που θα μπορούσαμε να βρούμε ως κοινά
ήταν η συγγραφή, η εξορία και το ποτό.
Το πνεύμα και το οινόπνευμα...
Η ζωή της υπήρξε μυθιστορηματική και της βγάζω το καπέλο υποκλινόμενος !!!
Δεν έχω διαβάσει ολοκληρωμένα κάτι δικό της,
πέραν κάποιων αποσπασμάτων λογοτεχνικών και αυτοβιογραφικών, τα οποία βρήκα αρκούντως ενδιαφέροντα,
οπότε και θα επανέλθω μετά μεγάλης μου χαράς,
μόλις εντοπίσω κάποιο έργο της σε ελληνική μετάφραση...
Παραθέτω προς τιμήν της ένα ποίημα της που βρήκα,
με τίτλο "Ξένη πόλη",
σε μετάφραση Αλεξάνδρας Αντωνακάκη :
Ξένη πόλη,
σ' αγαπώ για την ξενικότητά σου.
Μπορείς, αν θέλεις, να σβήσεις τον πόθο μέσα μου
για τα χαμένα,
γι' αυτά που εγκατέλειψα.
Άφησε με να ολοκληρώσω αυτό που κάποτε υποσχέθηκα,
κάποτε που ήμουν παιδί.
Ξένη πόλη,
άφησέ με να γίνω ξανά σαν τα παιδιά,
που δεν τα ποδοπάτησε ακόμη ο άνθρωπος.
Ξένη πόλη,
κρύψε με πίσω από τα τείχη σου.
Ξένη πόλη,
άφησέ με να θρηνήσω στην αγκαλιά σου,
μόνο για μια ώρα,
μόνο για λίγο.
Ξένη πόλη,
πείνα και σκυλιά
διώχνουν τον πόνο,
μη με διώχνεις και συ.
Ξένη χώρα,
άφησε με να ησυχάσω κάτω απ΄τ΄ουρανού σου τη βροχή.
Ξένη χώρα,
ο θεός έδωσε σε σένα τον ουρανό, σε μένα την ευχή
για σένα.
Μόνο για μια ώρα, μόνο για λίγο
χάρισέ μας, πτωχή, την αιωνιότητα :
ο ουρανός πάνω από σένα,
Ξένη χώρα.
Η Γερμανίδα συγγραφέας Irmgard Keun (1905-1982), εδώ το 1935.
Ως δεύτερη ιδιαίτερη περίπτωση ξεχώρισα την τότε σύζυγο του συγγραφέα Ernst Toller (1893-1939), Cristiane Grautoff, ταλαντούχας Γερμανίδας ηθοποιού, σπανίας καλλονής,
η οποία επίσης αρνήθηκε να συνεργαστεί με το ναζιστικό καθεστώς και προτίμησε την εξορία.
Μετά την αυτοκτονία του Toller,
που συγκλόνισε και τον Joseph Roth,
η σπουδαία αυτή κυρία,
έζησε μια έντονη και ενδιαφέρουσα ζωή,
με γάμους, εραστές και απογόνους,
ανάμεσα σε σημαντικούς ανθρώπους της εποχής.
Όταν πέθανε στο Μεξικό που βρισκόταν τότε,
δίπλα της βρέθηκαν τα απομνημονεύματα της,
τα οποία θα διάβαζα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον...
Αρκετές από τις συζύγους των συγγραφέων της εποχής, υπήρξαν ελκυστικές προσωπικότητες και μακάρι να δοθούν
οι ευκαιρίες να τις μνημονεύσουμε...
Η Γερμανίδα ηθοποιός Christine Gautoff (1917-1974).
Με αφορμή τον Joseph Roth, που έσκασε από το πιώμα, διάβασα κάποια σχετικά βιβλία άκρως συνταρακτικά :
το "Ο πότης",
του ιδιαιτέρως αυτοκαταστροφικού Hans Fallada,
συγχρόνου του J. Roth
και φυσικά το "Ο παίκτης", του F. Dostoyevsky
από το οποίο κριτικές υποστηρίζουν ότι επηρεάστηκε
και χρόνια είχα στο στόχαστρο,
το αυτοβιογραφικό "Ο αλκοολικός" του Jack London,
το "Κάτω από το ηφαίστειο" του Malcom Lowry,
όπου τυχαία μάλιστα είδα τελευταίως και την ομώνυμη ταινία με την εκπληκτική Jacqueline Bisset
και τον άπαιχτο Albert Finney και
τέλος, δώρο καλού φίλου μου, το "Περί μέθης",
του δικού μας Κώστα Παπαγιώργη,
που είχα αιώνες αδιάβαστο στο ράφι...
Αν προσθέσει κανείς και τα αναγνώσματα της
beat generation,
συμπεριλαμβανομένου του πληθωρικού C. Bukowski,
από την οποία ουδείς των ημερών μας πέρασε αντουφέκιστος, αισθάνομαι πλήρης λογοτεχνικών-στοχαστικών τοποθετήσεων επί του καυτού ετούτου θέματος...
Το βιβλίο του Μαρτίου ήταν το βραβευμένο με το βραβείο Booker 2014, μυθιστόρημα του ταλαντούχου Αυστραλού συγγραφέα Richard Flanagan,
"Το μονοπάτι για τα βάθη του Βορρά"
Προγραμματισμένο για την προηγούμενη περίοδο,
παραλίγο να μην το συζητήσουμε ούτε φέτος,
πιθανώς λόγω του κάπως μεγάλου μεγέθους του,
αλλά μάλλον εκτιμήθηκε, ορθώς κατά την γνώμη μου,
το ότι άρεσε σε όσους από εμάς το είχαμε διαβάσει.
Aπ' ότι έδειξε η συζήτηση μάλλον άρεσε στους περισσότερους, αν εξαιρέσει κανείς την ευαισθησία κάποιων κυριών που δεν αντέχουν το πολύ... αίμα και είτε παραλείπουν σελίδες του κειμένου, είτε ακόμα και αναβάλλουν επ' αόριστον την ανάγνωση του...
Πρέπει όμως εδώ να σημειώσω πως συχνά, αρκετές εκ των συμμαθητριών, εξομολογούνται δημοσίως πως μετά από την συζήτηση, μεταβάλλουν ή αναθεωρούν την γνώμη τους για επιμέρους θέματα του βιβλίου που συζητάμε ή ακόμα και καθ' ολοκληρίαν, κάτι που φυσικά είναι προς τιμήν τους,
οπότε τις συγχαίρω και απ' αυτό το βήμα !!
Το βιβλίο είναι γραμμένο σε μορφή Ιαπωνικού haibun,
δηλαδή λογοτεχνικής μορφής που συνδυάζει πεζό και ποιητικό λόγο.
Ο δε τίτλος είναι παρμένος από τον κορυφαίο Ιάπωνα ποιητή
και ανανεωτή του haiku, Matsuo Basho (1644-1694).
Τονίστηκε ιδιαιτέρως η ικανότητα του συγγραφέα στην διεισδυτική ανάλυση και την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ύπαρξης.
Αρκετοί επέμειναν σε επιμέρους ζητήματα που άρεσαν ή εντυπωσίασαν.
Βρήκα και εγώ πολλά αξιόλογα και λογοτεχνικά,
όπως τις ενημερωτικές αναφορές για την Ιαπωνική λογοτεχνία - ποίηση ή φιλοσοφικά - στοχαστικά σε διάφορες εύστοχες και οξυδερκείς υπαρξιακές - ανθρωπιστικές τοποθετήσεις.
Επίσης έθεσα τον ενδιαφέροντα όρο "εν δυνάμει" που βρήκα να διαχειρίζεται με μαεστρία ο συγγραφέας, είτε πρόκειται για κακό - αρνητικό, όπως για τον ψυχοπαθή serial killer Ιάπωνα αξιωματικό, είτε πρόκειται για καλό - θετικό, όπως για τον ήρωα - πρωταγωνιστή που αναδεικνύεται από τις συνθήκες.
Τέλος σημείωσα το αξιοπρόσεκτο Ιαπωνικό δίπολο
που το βιβλίο με ώθησε να εμβαθύνω περαιτέρω,
με την ακραία και άκαμπτη φιλοσοφία των samurai, kamikazi κλπ από τη μια μεριά και των δυνατών, υψηλού επιπέδου πολιτιστικών και εικαστικών γραφών από την άλλη, σε πολλές εκφάνσεις των Τεχνών, όπως και στην Αρχιτεκτονική.
Δεν θα επιμείνω παραπάνω, το βιβλίο σαφώς αξίζει !
Ο γεννημένος στην Τασμανία, ταλαντούχος Richard Flanagan (1961-).
Στις 8 Μαρτίου, ημέρα της γυναίκας βεβαίως βεβαίως,
παρακολούθησα την παρουσίαση ενός ας πούμε γυναικείου βιβλίου με τίτλο "Οι αδερφές Ραζή"
της Κατερίνας Ζαροκώστα
που έγινε στο παλαιό Δημαρχείο Φιλοθέης.
Ο λόγος που πήγα δεν ήταν τόσο το θέμα του βιβλίου όσο το ότι η εκδήλωση διοργανώθηκε σωστά, με την ηθοποιό Ειρήνη Μπαλτά να αποδίδει όπως πρέπει αποσπάσματα του βιβλίου,
ενώ το μουσικό συγκρότημα Αντάμαν συνόδευε τους ομιλητές με τα ιδιαίτερα μουσικά όργανα και τα παραδοσιακά μικρασιάτικα τραγούδια.
Η συγγραφέας Κατερίνα Ζαροκώστα.
Εκτός της συγγραφέως και της συμπαθούς ηθοποιού, συμμετείχε και η συγγραφέας Μαρία Σκιαδαρέση, που με εμβόλιμες τοποθετήσεις και ερωτήσεις, διευκόλυνε όσο μπορούσε την ενημέρωση.
Η κυρία Ζαροκώστα είπε πως το βιβλίο αυτό είναι το δεύτερο μιας τριλογίας, την οποία και προτίθεται να ολοκληρώσει στο προσεχές μέλλον, σχετικά με το Μικρασιατικό.
Ως θέμα του έχει τις περιπέτειες της μετεγκατάστασης των προσφύγων στην Ελλάδα, μέσα από τις ιστορίες των ηρωίδων της, που φτάνουν και στην επόμενη γενιά...
Η συγγραφέας Μαρία Σκιαδαρέση.
Η ηθοποιός Ειρήνη Μπαλτά.
Ευτυχώς που υπάρχουν και κάποιοι συγγραφείς που αντιλαμβάνονται πως και μόνο η απλή ανάγνωση ενός αποσπάσματος του βιβλίου τους, μπορεί να απογειωθεί αν αποδοθεί άρτια με την κατάλληλη ερμηνεία.
Η άψογη άρθρωση της Ειρήνης Μπαλτά και οι διαφορετικές αποδόσεις της ανάλογα με το απόσπασμα που διάβαζε, που άλλες φορές θύμιζαν παραμύθι, άλλες ζωντανό θεατρικό διάλογο, κράτησαν ζωντανό το ενδιαφέρον του κοινού και προσωπικά την βρήκα στο ύψος της περίστασης.
Οι ευγενείς και εκτελεστικά άρτιοι μουσικοί, κατάφεραν, τέλος, να σηκώσουν το ακροατήριο στο πόδι, συνοδεύοντας τους ρυθμικά και τραγουδώντας !!
Το μουσικό συγκρότημα Αντάμαν σε άλλη εκδήλωση.
Η συνολική αποτίμηση υπήρξε θετική, το κλίμα ευχάριστο, οι συντελεστές ενδιαφέροντες, η παρουσία του εκδοτικού οίκου ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ διακριτική, οι παρευρισκόμενοι θερμοί και καλλιεργημένοι. Πάντα τέτοια !!
Στις 25 Μαρτίου προγραμματίσαμε και μια ομολογουμένως εξαιρετική θεατρική παράσταση
που βασίζεται στο ενδιαφέρον βιβλίο
της Μαρίνας Καραγάτση
"Το ευχαριστημένο ή οι δικοί μου άνθρωποι".
Την σκηνοθεσία έχει κάνει ο γιος της και εγγονός του συγγραφέα Μ. Καραγάτση, Δημήτρης Τάρλοου, που τελικά κάνει το όλο δρώμενο... οικογενειακή υπόθεση !!
Η συγγραφέας μετά του υιού της και σκηνοθέτη της παράστασης.
Το έργο ανάμεσα τους είναι του Φίλιππου Τάρλοου,
πατέρα και συζύγου των εικονιζομένων.
Η Μαρίνα Καραγάτση θεωρεί πως το βιβλίο της είναι μια χειρονομία συμφιλίωσης με το παρελθόν. Καθόλου κακή προσπάθεια λέω εγώ...
Μεγάλο μέρος του κειμένου μεταφέρεται πιστά και επιτυχημένα στη σκηνή, παρά το ότι το ευχάριστο συγγραφικό εύρημα των τριών παράλληλων μονολόγων, αντικαθίσταται από μια συνεχή ροή ονειρικής ακολουθίας που διαδραματίζεται στο σπίτι των Καραγάτσηδων, ενώ σχεδόν στο σύνολο του απουσιάζει το τμήμα που αφορά το σκέλος της οικογένειας της αδελφής της συγγραφέως.
Ευτυχώς που όπως και στο βιβλίο ο θεατρικός επίλογος στο αυλιδάκι της Άνδρου παρουσιάστηκε αυτοτελώς.
Οι συντελεστές του έργου στάθηκαν στο ύψος της περιστάσεως. Η σκηνοθεσία λιτή και συμβολική.
Από την διανομή των πέντε μόλις θεατρικών ρόλων ξεχώρισα αυτούς του Καραγάτση και της Λασκαρώς, που ήταν και οι μεγαλύτεροι, χωρίς να υποβιβάζω τους υπόλοιπους.
Η συγγραφέας Μαρίνα Καραγάτση (γεν. 1936-).
Προς το τέλος της παράστασης την έδειξαν με μηχανή προβολής, καθώς έγραφε.
Παρατήρησα πως ενώ έγραφε με το αριστερό χέρι, η νεαρή ηθοποιός που την υποδυόταν, χρησιμοποιούσε το δεξί... Αστοχία της παράστασης ή όπως υποστήριξαν κάποιες φίλες ίσως κάποιο πρόβλημα υπάρχει στο χέρι της...
Το βιβλίο είχε συζητηθεί στη λέσχη προ της συμμετοχής μου. Το διάβασα αυτή την περίοδο και το βρήκα ικανοποιητικό και ως θέμα και ως γραφή και ως παρουσίαση.
Αποφάσισα να διαβάσω και κάποια βιβλία του μακαρίτη του μπαμπά της, παρά τα όσα του σούρνει η θυγατέρα του, καθώς τελευταίως τον εκθειάζουν φίλοι που έχω σε υπόληψη...
Οι εικονογραφήσεις των βιβλίων είναι έργα της ζωγράφου Νίκης Καραγάτση,
μητέρας της Μαρίνας και συζύγου του συγγραφέα.
Από την ζωγραφική της παλέτα εμπνεύστηκαν η σκηνογράφος, η μακιγιέζ και ο φωτιστής της θεατρικής παράστασης για το ενδιαφέρον αποτέλεσμα που παρουσίασαν !!
Λόγω της παράστασης, τιμητικά, ξεκίνησα με το δυνατό δεύτερο βιβλίο της τριλογίας
"Εγκλιματισμός κάτω από τον Φοίβο"
που το αρχικό του κείμενο γράφτηκε το 1936 και το όνομα της ηρωίδας του Μαρίνας, έδωσε ο Καραγάτσης στην κόρη του.
Τίτλος της μεταγενέστερης, επαυξημένης και αναθεωρημένης έκδοσης του 1953 που διάβασα είναι "Η Μεγάλη Χίμαιρα". Μου άρεσε !
Συνέχισα με το πρώτο στη σειρά της τριλογίας,
το "Ο Συνταγματάρχης Λιάπκιν",
γραμμένο το 1933, επίσης ζόρικο !!
Tρίτο στη σειρά "χτύπησα" το δίτομο και πανθομολογουμένως κορυφαίο "Γιούγκερμαν",
που γράφτηκε το 1938 και το γλυκό έδεσε !!!
Διάβασα κατόπιν "Το χαμένο νησί", ένα ιδιαίτερο πόνημα, γραμμένο την περίοδο της κατοχής (Νοέμβριος 1941 - Μάιος 1942), που ο Καραγάτσης ονομάζει "φανταστική νουβέλα".
Διάβασα επίσης το "Μυθιστόρημα των Τεσσάρων" που γράφτηκε το 1958 από τους εκπροσώπους της γενιάς του '30, και δημοσιεύτηκε σε οκτώ εβδομαδιαίες συνέχειες σε δύο κύκλους (!!), στην εφημερίδα "Ακρόπολις".
Η ιδέα λέγεται πως ήταν του Γιάννη Μαρή, όπου μετά από διαβουλεύσεις και κλήρωση, οι κατά σειρά Στρατής Μυριβήλης, Μ. Καραγάτσης, Άγγελος Τερζάκης και Ηλίας Βενέζης, χωρίς καμία συνεννόηση για την πλοκή, ο κάθε συγγραφέας συνέχιζε την αφήγηση από εκεί που την άφηνε ο προηγούμενος, όπως νόμιζε !!!
Και μόνο για την σπανιότητα του εγχειρήματος
αξίζει την επιλογή του.
Το συγγραφικό σασπένς που είναι δεδομένο από τις περιστάσεις, συμπληρώνεται με το μυστήριο προδοσιών αίματος, πατρίδας και έρωτα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν διάφορα ευρήματα των συγγραφέων που συνδέουν την πλοκή της ιστορίας τους με στοιχεία της πραγματικότητας, όπως οι χώροι και το κλίμα της εφημερίδας που κυριαρχεί στο μυθιστόρημα αλλά και στην δημιουργία αυτού του πονήματος.
Η Μαρίνα Καραγάτση με τον διάσημο πατέρα της σε μπυραρία στο Μόναχο.
Εβίβα !!!
Το βιβλίο του Απριλίου είναι οι "Δενδρίτες",
το δεύτερο βιβλίο της Κάλλιας Παπαδάκη.
Κέρδισε το βραβείο Λογοτεχνίας 2017 της Ευρωπαϊκής Ένωσης !!
Ήδη από το πρώτο της βιβλίο διακρίθηκε κερδίζοντας το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του περιοδικού "Διαβάζω" το 2010 !!
Μας εξηγεί η συγγραφέας σε συνέντευξή της :
"Οι δενδρίτες στη νευροεπιστήμη έχουν να κάνουν με τη μνήμη και το αποτύπωμά της. Είναι οι συνάψεις των νευρώνων που προσλαμβάνουν τη γνώση και συγκρατούν τις αναμνήσεις.
Πάντα αναρωτιόμουν πως ορίζει κανείς το μονοπάτι του, πως χτίζει πάνω σ αυτά που ήδη υπάρχουν και πως επιλέγει τι θα κρατήσει και τι θα πετάξει.
Κι έπειτα οι δενδρίτες είναι μια μορφή χιονονιφάδας που αναπτύσσεται μεταξύ μείον δέκα και μείον είκοσι βαθμών Κελσίου. Αποτελούν τους πιο όμορφους παγοκρύσταλλους με έξι κλάδους συμμετρικά ανεπτυγμένους.
Κι όμως χάνονται δίχως ν αφήσουν κανένα ίχνος πίσω τους." ...
Η συγγραφέας και σεναριογράφος Κάλλια Παπαδάκη (γεν. 1978-).
Στην ίδια συνέντευξη αναφέρει :
"... συνειδητοποίησα ότι ο κόσμος που ονειρευόμουνα ήταν τέλειος στο χαρτί και ατελής στην πράξη. Αλλά είχα κατά νου, ότι αρχίζει κανείς πρέπει να το τελειώνει. Τώρα πια δεν το πιστεύω. Τώρα πια αφήνω και βιβλία στη μέση."
Εύγε χρυσό μου, όχι σαν κι εμένα τον μλκα που έχω και τύψεις...
Η συζήτηση στη λέσχη ήταν ενδιαφέρουσα, παρά το ότι επικράτησαν οι αρνητικές κριτικές, χωρίς να παραβλέπουμε τις θετικές.
Η δική μου θέση συντάχθηκε με την πλειοψηφία, λέγοντας πως η ηλικία και το γνωστικό μου επίπεδο δεν μου επιτρέπει να έχω αυταπάτες, όχι μόνο για το λεγόμενο "αμερικάνικο όνειρο", αλλά και άλλα όνειρα...
Προφανώς το επεξεργασμένο θέμα ανοίγει τα μάτια σε όσους ρομαντικούς μπορεί να έχουν άλλη εικόνα για την Αμερική και τους μετανάστες, παλ αποχρώσεων, αλλά θεωρώ πως το βιβλίο αυτό δεν ανοίγει κάποια αισιόδοξη χαραμάδα έστω,
αν όχι παράθυρο ή δρόμο που θα ήταν και ζητούμενο από τον σύγχρονο στοχασμό...
Ξεκαθάρισα πως παρά το ότι δεν τοποθετώ το βιβλίο αυτό στα καλύτερα, δεν είμαι εγώ αυτός που θα "θάψει" με αρνητικές κριτικές την συγγραφέα,
από την οποία σαφώς αναμένουμε πολλά, κάτι που είναι ευδιάκριτο και στις καλές σελίδες αυτού του εγχειρήματος.
Είπα επίσης πως η επιλογή της συγγραφέως να χρησιμοποιήσει αυτό που λέμε μακροπερίοδο λόγο,
βρήκα έως και 3 (!!!) σελίδες χωρίς τελεία,
δεν με κούρασε καθόλου όπως άλλους, αντιθέτως είναι μια υπέροχη ευκαιρία να επανατοποθετηθώ στην τάση μου για μεγάλες προτάσεις !!
Το βιβλίο του Μαϊου ήταν το "Μερσώ, ο άλλος ξένος", του Camel Daoud, που έχει σχέση με το κορυφαίο λογοτέχνημα του περασμένου αιώνα "Ο Ξένος", του νομπελίστα Albert Camus, το οποίο και ξαναδιάβασα σε διαφορετική έκδοση από αυτήν που είχα από δεκαετίες πριν.
Φυσικά επισημάνθηκε ότι σκόπιμο είναι να διαβαστούν και τα δύο βιβλία, κάτι που κατά την γνώμη μου δεν αρκεί, καθώς χρειάζεται και κάποια έρευνα-εμβάθυνση κυρίως για το ιδεολογικο-φιλοσοφικό υπόβαθρο του Camus, το οποίο μάλιστα ασπάζεται και ο Daoud, όπως δηλώνει και ο ίδιος σε συνέντευξη του που διάβασα...
Ο Αλγερινός συγγραφέας Kamel Daoud (γεν. 1970-).
Παρατήρησα καταρχάς πως σημειώθηκαν αρκετές απουσίες, περί το ένα τρίτο του συνόλου, αναμενόμενο μάλλον όταν δυσκολεύουν τα πράγματα.
Δεύτερη παρατήρηση ήταν ότι οι μισοί περίπου από τους παριστάμενους, άλλο ένα τρίτο του συνόλου δηλαδή, δεν είχαν διαβάσει τον "Ξένο" του Camus, οπότε λογικώς έμειναν με διάφορα κενά, αίσθηση ανεκπλήρωτου, απορίες...
Τρίτη παρατήρηση ήταν ότι αυτοί που είχαμε διαβάσει και τα δύο βιβλία, παρακολουθήσαμε την συζήτηση να περιστρέφεται περί της αποικιοκρατίας, κατά το μεγαλύτερο μέρος της και μάλιστα κάποιες στιγμές με μομφές κατά της οποιασδήποτε προσπάθειας προς την κατεύθυνση των ιδεολογικο-φιλοσοφικών προεκτάσεων και των δύο βιβλίων, που αφορούν το άτομο, τον καθένα από εμάς κατ' επέκτασην...
Τόλμησα να αναφέρω ότι δεν θα άλλαζε στο παραμικρό το αρχικό έργο του Α. Camus, αν ο ήρωας του ο Μερσώ, αντί για Άραβα είχε πυροβολήσει Γάλλο ή Κινέζο, αλλά μάλλον ήταν σαν να μιλάω εγώ κινέζικα...
Η δε διερεύνηση επί των υπαρξιακών προβληματισμών των συγγραφέων που μέσω των πρωταγωνιστών τους παρουσιάζουν και αρκετά κοινά σημεία (σε ζητήματα πίστης-θρησκείας, δικαιοσύνης, μοναχικότητας, ζωής-θανάτου κλπ), δεν φάνηκε να απασχολεί ιδιαιτέρως...
Εξαίρεση αποτέλεσε η παρουσία της μητέρας και στα δύο έργα που εντοπίστηκε μεν, δεν υπήρξε εμβάθυνση δε...
Προκειμένου λοιπόν να αποκατασταθεί η τάξις,
ίσως αξίζει να επανέλθω κάποια στιγμή,
με μια σύντομη τοποθέτηση επί των δύο βιβλίων...
(απειλή είναι αυτό !!)
Στις 2/5/2018 ήταν προγραμματισμένη στην λέσχη,
η παρουσίαση του βιβλίου της Gillian Bouras,
"Seeing and Believing", που αποτελεί συνέχεια του προηγουμένου βιβλίου της "A Foreign Wife".
Το πρώτο βιβλίο αναφέρεται στην προσαρμογή της ιδίας και των παιδιών της, από την Αυστραλία σε ένα παραδοσιακό χωρίο της Πελοποννήσου και το δεύτερο μας πληροφορεί για το τι έγινε μετά, μεταφέρω από την πρόσκληση.
Δεν την παρακολούθησα λόγω μιας σοβαρής και άκρως ενδιαφέρουσας παρουσίασης στο 'Ιδρυμα Γ. Ζογγολόπουλου για το μνημείο του Ζαλόγγου,
στην οποία θα αναφερθώ στην αντίστοιχη ανάρτηση,
έμαθα όμως πως όλα πήγαν καλά.
H Gillian Bouras (γεν. 1945-).
Επίσης προγραμματισμένη στις 14/5/2018,
στο Πολιτιστικό Κέντρο Μπενετάτου,
ήταν η πάντα ευγενής, ετήσια όπως έχει εξελιχθεί, εκδήλωση του "συμμαθητή" και φίλου μας
Γιάννη Μπαδογιαννάκι (με γιώτα το θέλει),
με θέμα φυσικά σχετικό με τον χρόνο και τίτλο
"Ελεύθερος Χρόνος",
μαζί και αυτή την φορά με την συμπαθή και... ιδιαιτέρως ανανεωμένη μορφολογικώς, κάτι που δεν διέφυγε της προσοχής ευτυχώς, πανεπιστημιακό και όχι μόνο, Σταυρούλα Τσούπρου.
Η αίθουσα γέμισε, είδα περισσότερα μέλη της λέσχης μας απ' ότι πέρσι, φίλους, γνωστούς, αγνώστους και... Δημοτικούς αστέρες.
Δεν μπορώ να μην αναφέρω εδώ πως ο ευγενής κύριος Μπαδογιαννάκις έκανε δώρο σε όλους μας στην "τάξη" το βιβλίο του "Ο κόσμος του χρόνου",
μετά προσωπικής αφιερώσεως βεβαίως βεβαίως !!
Κατά την προσέλευση μας επίσης, προμηθευτήκαμε ως δώρο και πάλι του συγγραφέως,
το σχετικό με την ομιλία δοκίμιο του με τίτλο :
"Ελεύθερος Χρόνος : H Μεγάλη Πρόκληση !"
Τον ευχαριστούμε θερμώς !!
Στις 17/5/2018, στην φιλόξενη Μορφωτική και Πολιτιστική λέσχη Φιλοθέης, η αξιόλογη, αρκούντως κατατοπιστική και συμπαθής θεατρολόγος Ελένη Δανδουλάκη, με τίτλο της ομιλίας της :
"Ο άγνωστος θεατρικός Καζαντζάκης",
μας μύησε στον θεατρικό κόσμο του πραγματικά άγνωστου θεατρικού έργου, ακόμα και σε "ειδικούς", του μεγάλου Νίκου Καζαντζάκη.
Είκοσι, συν ένα χαμένο, θεατρικά έργα δεν είναι και μικρή δουλειά, ελάχιστα εκ των οποίων έχουν ανέβει στο σανίδι, αλλά και αυτά που παίχτηκαν δεν είχαν διάρκεια. Ο ίδιος ο δημιουργός, εντόπιζε την έλλειψη της εμπειρίας που θα αποκόμιζε αν, έστω κάποια από τα έργα του είχαν παιχτεί, ώστε να μπορέσει να βελτιωθεί.
Πατρίκιοι και πληβείοι γέμισαν την αίθουσα,
είχα την χαρά να μιλήσω με φίλους και γνωστούς,
είδα μάλιστα με χαρά και αρκετά μέλη της λέσχης μας...
Ακολούθησε μια μικρή δεξίωση στην υπέροχη βεράντα, με ρακί, μεζέδες και κουβέντα.
Πάντα τέτοια !!
Το βιβλίο του Ιουνίου, τελευταίο της περιόδου,
ήταν το "Καλοκαιρινό Ειδύλλιο"
του Ιρλανδού συγγραφέα William Trevor.
Γενικώς η κριτική των μελών ήταν θετική, με εξαίρεση κάποιες κυρίες που θα ήθελαν περισσότερο πάθος, δηλώνοντας την "νότια" προέλευσή τους, καθώς μάλλον έμειναν δυσαρεστημένες από την χλιαρή "βόρεια" ερωτική προσέγγιση. Προφανώς στο νότο πρώτη είναι η συν-ουσία και μετά το... πλέξιμο.
Προσωπικά βρήκα συμπαθές το "φετιχιστικό" σκηνικό της εποχής των 50's στην Ιρλανδική επαρχία,
ικανοποιητικές τις αποδόσεις των χαρακτήρων και της "ανθρώπινης διάστασης", όπως μου άρεσε και ο ήπιος τόνος που δεν είχε μελοδραματικές εξάρσεις.
Είπα πως δεν είναι ένα βιβλίο που με ενθουσίασε,
αλλά δεν αισθάνθηκα πως έχασα τον χρόνο μου διαβάζοντας το, σε μια-δυο μέρες το ξεπέταξα άλλωστε, συμφωνώντας με κάποια κριτική του βιβλίου που θεωρεί προτιμότερη μια λογοτεχνία αυτών που βροντοφωνάζουν διαχρονικές αλήθειες,
πιο rock θα έλεγα απλούστερα...
Σκίτσο του συγγραφέα William Trevor (1928-2010).
Ακολούθησε η καθιερωμένη "δεξίωση" με φοβερούς μεζέδες, δοκίμασα κάποιους χειροποίητους, πραγματικά ποιητικούς και εκλεκτός οίνος που έρεε άφθονος. Ωραίο κους κους στην μοναδική βεράντα της βιβλιοθήκης, μετά εκλεκτής παρέας.
Πάντα τέτοια !!
Για τον Ιούλιο προγραμματίστηκε, όπως και πέρσι,
μια ποιητική συνάντηση, στην οποία
κάθε "παιδάκι" ήρθε με το "ποίμα" του...
Η συμμετοχή υπήρξε ικανοποιητική για εσπερίδα ποίησης καθώς το πλειοψηφικό ρεύμα της λέσχης μάλλον προτιμάει τον πεζό λόγο.
Προσωπικώς προτίμησα την Ελληνική γλώσσα προς αποφυγήν παρανοήσεων -όπως οι περισσότεροι άλλωστε- και ποιήτρια λόγω αδυναμίας στο φύλο,
όπως έπραξα και στην προηγούμενη αντίστοιχη συνάντηση.
Μελέτησα λοιπόν Κική Δημουλά
λόγω... χωροταξικής εγγύτητος και
Μαρία Πολυδούρη, έτσι, επειδή την πάω σαν άτομο.
Παρούσα στην εκδήλωση ήταν η Έλση, κόρη της Κικής Δημουλά, δημοτική σύμβουλος και φίλη, την οποία έχω αναφέρει σε άλλες περιπτώσεις με τα καλύτερα λόγια.
Έτσι διάβασε εκείνη δύο ποιήματα της μητέρας της,
το δεύτερο μάλιστα, "σε ετοιμότητα" ο τίτλος του, γραμμένο για την ίδια.
Καθώς υπήρξαν και άλλοι που είχαν επιλέξει να διαβάσουν κάποιο ποίημα της, εγώ διάβασα ένα ποίημα της Πολυδούρη, γραμμένο το 1920 στην Καλαμάτα, σε ηλικία 18 ετών, με τίτλο "Όνειρο".
Η Μαρία Πολυδούρη (1902-1930).
Όμορφη, ελεύθερο πνεύμα, με άποψη, συμπαθής σε αρκετούς πνευματικούς ανθρώπους που την γνώρισαν... Δυστυχώς έφυγε πολύ νέα.
Μαζί με την Κική Δημουλά, την τιμητική του είχε και ο Κ. Καβάφης, σίγουρο χαρτί, καθώς επελέγη επίσης από αρκετούς.
Από Έλληνες διαβάστηκαν ποιήματα του Ν. Γκάτσου, του Γ. Σκαρίμπα, της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρούκ, η οποία δηλώνει επίσης Καβαφική, συγχρόνων όπως του Ο. Απέργη και του Χ. Θεοδώρου, αλλά και του Αλκαίου (περ. 620-560 π.Χ.), συγχρόνου της... Σαπφώς !!!
Δεν έλειψαν και φέτος ποιήματα ανώνυμων φίλων και κάποιοι προσωπικοί στίχοι haiku.
Υπήρξαν και ενδιαφέρουσες εκτός των τειχών επιλογές, όπως κάποια haiku του 17ου αιώνα, του Ιάπωνα Matsuo Basho που θεωρείται και πρώτος διδάξας του είδους
(τον συμπεριέλαβε μετά βαϊων και κλάδων
ο Flanagan, στο βιβλίο του που είδαμε παραπάνω)
των Γάλλων Jean Richepin (1849-1926)
-σε μετάφραση και άψογη απόδοση που χειροκροτήθηκε θερμώς-
και του Λαμαρτίνου ή Lamartine (1790-1869),
του πολυβραβευμένου Αμερικάνου Robert Lee Frost (1874-1963).
Δύο ιδιαίτερες επιλογές ήταν
ο Jalal-Al-Din Rumi (1207-1273)
-όπου Ρουμί σημαίνει Ρωμαίος, ρωμιός, προερχόμενος από την χώρα των Ρουμ (Μ. Ασία, Ανατολία)-
που έγραψε στην περσική γλώσσα,
θεωρείται κλασσικός με μεγάλες επιδράσεις και
ο Κινέζος Lu Chi (3ος μ.Χ. αι.)
που με την πραγματεία του WeFu (We σημαίνει γραφή ή λογοτεχνία και Fu είναι ο τύπος της ομοιοκατάληκτης πρόζας)
είχε επίσης μέγα εύρος επιρροών.
Η επιτυχημένη ομολογουμένως βραδιά -και χρονιά-
έκλεισε με κιθάρα και γλυκά από εορτάζοντες...
Και του χρόνου λοιπόν κυρίες και κύριοι !!!
ΕΝΑΣ ΜΙΚΡΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Αισίως έκλεισε και η δεύτερη χρονιά
της συμμετοχής μου στην λέσχη ανάγνωσης.
Η "'ύλη" της χρονιάς ήταν φέτος κάπου 3.000 σελίδες, στα 10 βιβλία που συζητούνται ανά έτος.
Αν προσθέσουμε και τα περσινά, στην διετία,
φτάνουμε περί τις 7.000 σελίδες, στα 20 βιβλία.
Αυτή τη χρονιά εγώ διάβασα περί τα 60 βιβλία,
άνω των 16.000 σελίδων.
Αν συμπεριλάβουμε την άκρως ενδιαφέρουσα και διαφωτιστική διαδικτυακή έρευνα-μελέτη, που κάποιοι εξ ημών επιλέγουμε, για τα βιογραφικά των συγγραφέων, κριτικές των βιβλίων, αλλά κυρίως για την διερεύνηση ζητημάτων που προκύπτουν από τα θέματα που πραγματεύονται τα βιβλία,
τότε προφανώς μπορούμε να υποστηρίξουμε ευθαρσώς ότι μιλάμε για άλλη τόση ύλη,
διαφορετικής υφής βεβαίως.
Οι προσωπικές μου επιδόσεις ήταν σαφώς υψηλότερες από τις απαιτήσεις της λέσχης, όπως και άλλων φίλων εξ όσων γνωρίζω.
Επειδή για πρώτη φορά έχω κάποια συγκεντρωτικά στοιχεία, ομολογώ πως θα ήθελα να γνωρίζω περισσότερα επί των επιδόσεων, γενικώς,
αυτών που θεωρούνται διαβαστεροί...
Έφτασα λοιπόν, συνολικά στην διετία, συμπεριλαμβανομένων των θερινών, αρκούντως παραγωγικών διακοπών, το συμπαθές τριψήφιο νούμερο των 100 βιβλίων,
πενταπλάσια δηλαδή βιβλία από αυτά της λέσχης,
άνω των 30.000 σελίδων,
κάπου δηλαδή όσο μια αξιοπρεπής εγκυκλοπαίδεια !!
Όπως έχω αναφέρει αρκετές φορές,
προτιμώ τα δοκιμιακά αναγνώσματα, αυτά που έχουν μια επιστημονική ή φιλοσοφική διάσταση,
χωρίς καθόλου να θέλω να υποβιβάσω τα λεγόμενα λογοτεχνικά βιβλία, τα μυθιστορήματα,
που είναι κάτι σαν την υπέροχη μπύρα
σε σύγκριση με ένα υπέροχο κονιάκ, νέκταρ ας πούμε.
Απαραίτητα και τα δύο στο ευ ζειν !!
Ακόμα και από τα μυθιστορήματα πάντως, προτιμώ εκείνα που πέρα από μια απολαυστική αφήγηση,
πραγματεύονται με αξιόπιστα επιχειρήματα
και κάποια σοβαρά, ας πούμε, θέματα.
Προσθέτω λοιπόν εδώ, σε συνέχεια των "Το Σύμπαν στα χέρια σας", του Christophe Galfard και
"Μαθήματα Ρητορικής", του Friedrich Nietzsche που έχω ήδη αναφέρει στην προηγούμενη ανάρτηση,
κάποια ακόμα :
Το μικρό σε όγκο και τεράστιο σε σημασία
"Οι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας",
του Ιταλού Carlo M. Cippola (1922-2000).
Μαζί με το "Η Τεράστια Κοινωνική Σημασία των Βλακών εν τω Συγχρόνω Βίω", του αμίμητου Ευάγγελου Λεμπέση (1904-1968), το οποίο είχα την ευκαιρία, ευτυχώωωως, να διαβάσω προ δεκαετιών και ανανεώνω που και που την υπέροχη σχέση μας,
αποτελούν κάποια από τα σπάνια αλλά σοφά αναγνώσματα που συνθέτουν το ευαγγέλιο κατά της βλακείας.
Ένα επίσης μικρό αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλιαράκι, δώρο μάλιστα της υπέροχης εκδότριας του και φίλης μου, με τον προκλητικό τίτλο "Η Γυναικεία Σεξουαλικότητα", του πολύ Sigmund Freud.
Εάν, εάν λέγω, ισχύουν έστω και μερικώς τα αβυσσαλέα δράματα που περιγράφει το μικρό αυτό βιβλιαράκι, τα πράγματα είναι άκρως ανησυχητικά
(κυρίως) κυρίες (αλλά και) κύριοι...
Ακολουθεί το "Η Χρησιμότητα του Άχρηστου",
του Ιταλού Nuccio Ordine,
το οποίο είχα στα υπ' όψιν και βρήκα στη βιβλιοθήκη.
Με αξιόπιστη επιχειρηματολογία ο συγγραφέας ομιλεί για αυτονόητες αλήθειες που περιέργως, ή ακόμα χειρότερα, σκοπίμως, δείχνουν να μην γίνονται κατανοητές...
Κατά τον πρώτο αναγνωστικό γύρο, όπως ανέφερα και στην προηγηθείσα ανάρτηση, την τιμητική του είχε ο Κοσμάς Πολίτης και τα άπαντα του,
ότι δηλαδή εξ αυτών βρήκα στην βιβλιοθήκη.
Επόμενος Έλληνας συγγραφέας, όπως ήδη παρατηρήσαμε, είναι ο Μ. Καραγάτσης.
Σε αυτήν την χρονιά, την τιμητική του, όπως είδαμε,
είχε ο Joseph Roth και άλλοι σχετικοί με αυτόν,
κυρίως της άκρως ενδιαφέρουσας περιόδου του μεσοπολέμου.
Στην περίοδο αυτή προφανώς θα αναφερθώ και πάλι,
καθώς είναι ιδιαιτέρως παραγωγική και αρκούντως ελκτική.
Στον J. Roth, επίσης, οφείλεται και η μικρή αλλά άκρως εξειδικευμένη εστίαση, σε πότες συγγραφείς που έχουν γράψει ειδικά για αυτό το θέμα,
κατά κανόνα αριστουργήματα.
Και αυτό το θέμα, εννοείται, παραμένει ανοιχτό σε περαιτέρω σχολιασμό.
Συνέχισα, επίσης, ένα εποικοδομητικό διάβασμα Ιαπώνων συγγραφέων, το οποίο είχε ξεκινήσει από την πρώτη χρονιά. Αναφέρω ενδεικτικά :
Δύο βιβλία της πολυβραβευμένης Yoko Ogawa,
το πρώτο με τίτλο : " Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή", που ανήκει στην λεγόμενη μαθηματική λογοτεχνία,
και το δεύτερο, μια έκδοση τριών διηγημάτων της,
με τίτλους : "Η πισίνα των καταδύσεων",
"Ο κοιτώνας" και "Ημερολόγιο εγκυμοσύνης".
Όλα αξιολογότατα !!
Επόμενη αξιόλογη συγγραφέας η Ruth Ozeki,
με το βιβλίο της "Μια ιστορία για το παρόν",
που αφηγείται δύο παράλληλες ιστορίες στον χωροχρόνο, αφήνοντας το περιθώριο στον κάθε αναγνώστη να προσαρμόσει και την δική του.
Στη συνέχεια το ιδιαίτερο "Μη μ' αφήσεις ποτέ",
του Kazuo Ishiguro, βραβευμένου εκτός άλλων
με το nobel 2017.
Ήταν ένας από τους νομπελίστες που διάβασα αυτή την περίοδο, αλλά θα κάνω εκτενή αναφορά σε αυτούς με πιο συστηματικό τρόπο, σε 4 αναρτήσεις,
ανάλογα με την γλώσσα που έγραψαν.
Επόμενος Ιάπωνας συγγραφέας, ο επίσης πολυβραβευμένος και μόνιμος διεκδικητής του nobel,
Haruki Murakami, με το βιβλίο του με τίτλο :
"Ο άχρωμος Τσουκούρου Ταζάκι
και τα Χρόνια του προσκυνήματος του".
Αυτός κι αν είναι "ειδική περίπτωση"...
Έχει γράψει αριστουργήματα, οπότε θα επανέλθουμε.
Και οι δύο παραπάνω συγγραφείς επελέγησαν
για την επόμενη χρονιά της λέσχης, οπότε
θα τους δούμε αναλυτικότερα στην ακόλουθη ανάρτηση.
Επόμενος Ιάπωνας συγγραφέας o Yukio Mishima,
ή, αληθώς, Κιμιτάκε Χιραόκα (1925-1970).
Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα,
με αρκετές υποψηφιότητες για Νobel Λογοτεχνίας
και δημόσια αυτοκτονία με sepuku (χαρακίρι) !!
Διάβασα το βιβλίο του με τίτλο
"Δίψα για έρωτα", του 1950,
το οποίο βρήκα ενδιαφέρον και αρκετά ιδιόμορφο.
Για κάθε ενδιαφερόμενο η επόμενη,
σχετική με το βιβλίο ανάρτηση, έχει τον τίτλο :
Η ανάρτηση αυτή θα παραμείνει ανοιχτή
για προσθήκες και διορθώσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου